(Vertaling en bewerking: Anneke Fongers; 12 maart 2007)
Gebruik van gevaarlijke chemicaliën in voedsel en op boerenbedrijven
Sommige pesticiden die tegenwoordig gebruikt worden, zijn bij hoge doses kankerverwekkend, verstoren de hormoonhuishouding en brengen schade toe aan het zenuwstelsel. Veel pesticiden zijn hardnekkige organische afvalstoffen, wat betekent dat zij in het milieu achterblijven en niet worden afgebroken.
Planten nemen ze weer op en er zijn talloze gevallen bekend van boerenarbeiders en anderen, die vergiftigd zijn door pesticiden. Er zijn ook gevallen bekend van bedrijven die onverantwoord pesticiden produceren en labellen [1].
Milieubewegingen vinden dat supermarkten meer zouden moeten doen aan het terugdringen van het gebruik van pesticiden. De praktische richtlijnen die ze met boeren hebben opgesteld, zouden moeten leiden tot aanzienlijke vermindering van het gebruik van pesticiden en het ontbreken van pesticiden in voedsel.
De milieuorganisatie Friends of the Earth (FoE) ontdekte in maart 2004 dat Marks&Spencer en de Co-op op de goede weg waren. Zij boycotten wereldwijd 50-60 verschillende pesticiden en streven ernaar gifvrije producten te leveren. Andere bedrijven trokken zich hier niets van aan. Met name Morrisons reageerde niet op de inspectie door FoE en heeft op dit vlak geen vast beleid [2].
Organo-chloor pesticiden zijn niet-afbreekbaar (POPs – Persistant Organic Pollutants), ze stapelen zich op in het lichaam en zijn toxisch. Hiertoe behoren DDT, Lindaan, Aldrin, Dieldrin en Hexachloorbenzeen.
DDT werd eind jaren zestig in de USA verboden, toen bleek dat sommige dieren daardoor dreigden uit te sterven (bijvoorbeeld de kale arend). Het tast de lever, het voortplantingssysteem en het zenuwstelsel aan. DDT wordt nog volop gebruikt op het zuidelijk halfrond.
Uit steekproeven in 2001 bleek dat een kwart van de zalm in de supermarkten in GB sporen van organo-chloor bevatte.
Lindaan is de laatste van de organo-chloor verbindingen die op grote schaal in Europa werd gebruikt. Het werd verboden in december 2001. Op het zuidelijk halfrond wordt het echter nog zeer veel gebruikt, vooral bij het verbouwen van cacao. In Europa kan het voedsel 12 keer zoveel lindaan bevatten dan het door de FAO/WHO aanbevolen maximum.
Het is schadelijk voor degenen die het gif sprayen en voor degenen die eraan blootgesteld worden via het milieu en het voedsel. Dit wordt in verband gebracht met borstkanker en verstoring in de hormoonhuishouding. Zie voor meer informatie: Pesticide Action Network (GB).
Organo-fosfaat pesticiden zijn insecticiden. Zij worden zowel op landbouwgewassen als bij de verzorging van dieren toegepast, in het bijzonder voor het schoonmaken van schapen. In de Tweede Wereldoorlog werden ze in de gaskamers gebruikt.
Er wordt verband gelegd met de chronische gezondheidsproblemen onder schapenhouders in GB, die van ca. 1970 tot 1992 verplicht waren hun schapen te wassen met organo-fosfaten. Ze zijn bijzonder gevaarlijk voor baby’s en kleine kinderen, die een lage “Acceptable Daily Intake” (ADI) hebben voor deze pesticiden.
Veel van de meest giftige organo-fosfaten zijn verboden en chlorfenvinphos staat op het punt verboden te worden in GB.
Methylbromide wordt ervan verdacht de ozonlaag aan te tasten, het is giftig (heeft in Nederland vooral tuinders ziek gemaakt) en gevaarlijk voor in het wild levende dieren.Hopelijk zal het uit de roulatie worden gehaald omdat het strijdig is met het Montreal Protocol, de wereldwijde milieuovereenkomst voor het uitbannen van chemicaliën die de ozonlaag aantasten.
Glyfosaat en Ammoniumglyfosinaat zijn breed-spectrum bestrijdingsmiddelen, die op grote schaal worden toegepast, ondermeer op genetisch gemodificeerde gewassen.
Glyfosaat wordt in het algemeen geacht veiliger te zijn dan andere pesticiden, maar er zijn bewijzen van giftige effecten op mens en milieu en resistentie bij sommige onkruidsoorten. Het is dus een leugen dat het volkomen veilig en milieuvriendelijk is, zoals sommige agro-chemische bedrijven beweren.
Studies tonen aan dat glufosinaat-ammonium slecht is voor de gezondheid van dieren. Het kan ook doorsijpelen in drinkwaterbekkens, het doorlekken van nitraten vergroten en is schadelijk voor de nuttige micro-organismen in de bodem. Het is onlangs in GB verboden om het op wintergewassen te gebruiken, wegens het gevaar van doorlekken in waterreservoirs.
Eveneens verontrustend zijn de chemische stoffen die de hormoonhuishouding verstoren en zich ophopen in het lichaam. Bisfenol-A wordt veel gebruikt bij verpakking van voedsel, als bekleding van de binnenkant van blikjes en deksels.
Noten:
[1] Zie de Corporate Watch profielen over de agrochemische ondernemingen Bayer, Monsanto en DuPont.
[2] “Pesticides in Supermarket Food,” Friends of the Earth UK, juli 2004.