(Vertaling en bewerking: Anneke Fongers – 17 maart 2007)
Er zijn alternatieven voor supermarkten. Zij zijn klantgericht, milieuvriendelijk en worden steeds belangrijker. Ze hebben uw steun nodig.
Individuele/plaatselijke akties:
- Let op waar uw voedsel vandaan komt.
- Boycot (zo veel mogelijk de) supermarkten en de grote voedselfabrikanten.
Koop hooguit de meest noodzakelijke artikelen in de supermarkt. - Steun de kleine zelfstandige leveranciers, producenten en winkeliers.
- Koop alleen importartikelen als die niet in eigen streek voorkomen.
- Ondersteun de lokale boeren
Door in hun boerderijwinkel te kopen, stimuleer hun biologische werkwijze en bezoek boerenmarkten. - Moedig kleine winkeliers aan tot inkoop van plaatselijk geproduceerde voedsel.
- Verbouw uw eigen groenten.
- Overweeg vegetariër of veganist te worden,
Om zo de geïndustrialiseerde landbouw minder te steunen. - Help mee plaatselijke distributiesystemen op te zetten, bijvoorbeeld door het steunen van coöperaties voor de plaatselijke verkoop van lokaal geproduceerd voedsel. Zet u in voor klantencoöperaties die massaal gezonde waren inkopen voor uw naaste omgeving, en bedenk leveringsmethoden.
- Richt een coöperatieve winkel in (‘community shop’).
Zoek alles uit over detailhandel in gemeenschapshanden. (Meer hierover in: “National Strategy for Neighbourhood Renewal: a framework for consultation,” door de Social Exclusion Unit van april 2000 of mail naar Toby Peters (toby AT easynet.co.uk)). - Steun acties van boeren tegen de uitbuiting door supermarkten.
Zie ook de “Farmer’s For Action Campaign”. - Ga de maatschappelijke discussie aan:
waarom hebben we supermarkten en hebben we ze eigenlijk nodig?
Actuele ideeën met betrekking tot de wetgeving:
- Ondersteun wetsvoorstellen voor de opheffing van ‘voedselarmoede’.
Voedselarmoede is het gebrek aan redelijke toegang tot voldoende (goede) voedselvoorziening door onvoldoende inkomen, onvoldoende informatie en/of door vervoersproblemen. In GB steunden organisaties als Sustain, Child Poverty Action Group, Help the Aged en Friends of the Earth de ‘Food Poverty Strategy Bill‘ een wetsvoorstel van het parlementslid Alan Simpson. Zie ondermeer“Sustainable development – Food, health and the environment,” van Unison en ”Concerned About Food Safety?” van Community to Community Development [beide artikelen zijn niet meer op het internet aanwezig]. - Lobby voor meer hulp aan boeren om over te schakelen op biologische productie.
In GB zetten Friendsof the Earth en Sustain zich in voor het wetsvoorstel ‘Organic Food and Farming Targets Bill‘ dat is gericht op biologische productie in 2010 op 30% van de landbouwgrond. Zie ondermeer “Outline Organic Targets Bill Campaign,” van Sustain van augustus 2001 en “The Organic Food and Farming Targets Bill Campaign“ van Pesticide Action Network UK. - Steun toename van investeringen in lokale voedseleconomie.
Meer hierover op de website van Sustain. Zie ook: “Local food, future directions” van FOE van november 2002. - Steun initiatieven voor een verplichte gedragscode voor supermarkten en voor onafhankelijk toezicht.
In GB maakt de ‘Breaking the Armlock’-Alliantie zich daar sterk voor. [ hier is meer informatie te vinden over de coalitie; de coalitie zelf is niet meer actief].
Aanbevelingen voor beleid
Het is zonneklaar dat de vrijwillige gedragscodes van de supermarkten niet voldoen. Goedbedoelde projecten als ‘Race to the Top’ of het ‘Ethical Trading Initiative’ hebben tot oppervlakkige veranderingen geleid, en zijn bovendien vaak door de supermarkten zelf ondermijnd.
Het is nodig dat de overheid met strenge wetsvoorstellen komt om de macht van supermarkten in te perken. Ze moeten een einde maken aan de uitbuiting van leveranciers, de teruggang van het aantal kleine winkels stoppen en bijkomende sociale en ecologische kosten voorkomen.
In GB zijn hiertoe een aantal voorstellen gelanceerd. Voorbeelden zijn door leveranciers zelf op te stellen strengere en uitvoerbare gedragslijnen, een ‘Local Food Target’-wet die zorgt dat streekproducten van het seizoen in de supermarkt terechtkomen, een onafhankelijke toezichthouder, en regelgeving tegen de uitbuting van landarbeiders en illegale gastarbeiders door koppelbazen.
De Mededingingswet met betrekking tot supermarkten moet nodig herzien worden, zowel in GB als in de EU. De vraag die we ons moeten stellen is wat de gevolgen zijn van het feit dat de hele levensmiddelenbranche in handen van een paar bedrijven is. We moeten diepgaander onderzoeken welke invloed mono- en oligopolies op leveranciers en klanten hebben. En we moeten ook naar de lokale monopolies kijken. We zouden het voorbeeld kunnen volgen van sommige Europese landen, die verkoop beneden de kostprijs hard aanpakken.
Het is zinvol voedselverwerking en -verkoop te relokaliseren. Bijvoorbeeld door het opzetten van overdekte markten bekostigd door regionale ontwikkelingsinstellingen en uit belastingvoordelen voor plaatselijke handelaren. We zouden de supermarktontwikkeling ook kunnen beperken door uitbreidingsvergunningen te koppelen aan verplichte onderzoeken naar de economische gevolgen. Hier zou een limiet gesteld kunnen worden aan de vloeroppervlakte van de winkels.
Supermarkten zouden de rekening gepresenteerd moeten krijgen voor de door hen veroorzaakte vervuiling, plus een belastingheffing op niet-recyclebaar verpakkingsmateriaal, overmatig transport en gebruik van ruimte voor parkeerplaatsen.
We zouden de boeren (in GB), die aan hoge eisen wat betreft milieu en dierenwelzijn voldoen, moeten helpen tegen de oneerlijke handelsregels. Ook zouden we kunnen oproepen tot het verwijderen van het landbouwdossier uit de Wereldhandelsorganisatie WTO, en het beëindigen van het dumpen van exportproducten. Zie hierover ondermeer: La Via Campesina, het Institute for Agriculture and Trade Policy en WTO.ZIP nieuwsbrief.
En we kunnen campagne voeren tegen de dienstenovereenkomst van de WTO (GATS), die het supermarkten gemakkelijker maakt meer markten in de wereld te openen, tegen de wensen en het belang van de lokale bevolking in.
Wees alert op andere goede ideëen, ondertussen werken wij de genoemde voorstellen uit. Bijvoorbeeld het voorstel van Wye Cycles, die stelt dat geen enkel particulier bedrijf verantwoordelijk mag zijn voor meer dan 1% van de voedselindustrie in GB.