(24 februari 2021 – update 210225) De supermarktketens (VGL) verhoogden per 1 februari de lonen van hun personeel met bruto 2,5 procent. Deze loonsverhoging, bedoeld om de actiebereidheid voor een betere cao te ondergraven, is mogelijk in strijd met de wet. Volgens NOS-journalist Nik Wouters zal toezichthouder Autoriteit Consument & Markt de retailers benaderen om duidelijkheid te verkrijgen over de onderlinge afspraak. (Update: NRC over het relevante ACM beleid).
(door Matt Hermers)
Albert Heijn, Jumbo, Lidl , Aldi en Deen verhoogden begin deze maand de lonen van hun personeel met 2,5%. Dit blijkt ondermeer uit brieven van Aldi en Deen aan hun personeel die de pers toegestuurd kreeg. Uit die brieven blijkt dat het gaat om een gezamenlijke actie van de ¨werkgevers in de supermarktbranche aangesloten bij de Vereniging voor Grootwinkelbedrijven en Levensmiddelen (VGL)¨.
De motivering in de brief luidt als volgt: ¨Omdat de gesprekken met vakbonden helaas nog niet tot resultaat hebben geleid en er daarom helaas nog geen zicht is op een nieuwe cao, stellen de werkgevers vast dat de onderhandelingen langer gaan duren dan verwacht. Hierdoor blijft de loonsverhoging voor jullie uit en wij vinden dat niet wenselijk.”
Volgens Deen Supermarkten zal de verhoging worden verrekend met de nog af te spreken loonsverhoging in de cao.
Cao onderhandelingen
De huidige cao supermarkten (VGL en Levensmiddelen) verliep op 1 april afgelopen jaar. De onderhandelingen voor vernieuwing ervan werden in september 2020 opgestart. Belangrijke vakbondseisen zijn 5% loonsverhoging (FNV Handel) en herinvoering zondagstoeslag (CNV Vakmensen en FNV Handel).
Maar de werkgevers weigerden keer op keer te komen met een fatsoenlijk loonbod en met het in ere herstellen van de toeslagen, braken FNV Handel en CNV Vakmensen de onderhandelingen voortijdig af. Daarop startte de FNV namens leden en niet-leden een serie acties op om druk te zetten op de onderhandelingen [1].
Reactie vakbonden
FNV-onderhandelaar Martens liet de NOS weten dat deze loonsverhoging het lastig maakt om supermarktpersoneel in actie te krijgen. ¨Medewerkers vinden het al prachtig dat ze dit hebben gekregen. Wij vinden het ook positief, maar veel te weinig.¨
Ze stemt in met het aangekondigde onderzoek door toezichthouder ACM om te zien of de supermarkten de wet hebben overtreden door gezamenlijke afspraken te maken buiten de cao om. Ze typeert de stap van de supermarktbazen als ´vakbondje pesten´.
CNV-onderhandelaar Twerda vertelde Distrifood dat ¨we het ze niet kunnen verbieden [een loonsverhoging buiten de cao? – redactie Supermacht]¨. Ze meldde de werkgevers wel dat de bond een loonsverhoging van 2,5% te weinig vindt ¨anders waren we er al mee akkoord gegaan¨.
ACM
Volgens NOS-journalist Nik Wouters zal toezichthouder Autoriteit Consument & Markt nagaan of de retailers benaderen om duidelijkheid te verkrijgen over de onderlinge afspraak. In het algemeen mogen werkgevers buiten een cao om geen gezamenlijke afspraken maken over de beloning van hun werknemers. Indien de supermarktbedrijven deze regel hebben geschonden kan de ACM hen een boete opleggen.
Update 25 feb 2021
Het NRC sprak met de ACM en met de VGL.
De ACM moet toezien op de vorming van kartelds. Er kan sprake zijn van zo´n kartel indien een aantal ondernemingen loonafspraken maken waardoor ze de concurrentie met andere ondernemingen beperken. Door gezamenlijk een loonsverhoging af te spreken, bevriezen bedrijven een van hun kostenposten en hoeven ze daar dus niet meer onderling op te concurreren. De wet stelt dat alleen via cao onderhandelingen (met afgevaardigden van de werknemers, lees vakbonden) zulke afspraken mogen worden gemaakt.
Mocht de ACM uit gesprekken met de supermarkten concluderen dat er sprake is van een kartel, dan kan de toezichthouder wel een boete opleggen, maar niet de loonafspraak laten terugdraaien.
Volgens de ACM kan loonafspraak nadelig uitpakken voor werknemers – ook in het geval er later via de cao een hoger loon wordt afgesproken. Een afspraak tusen bedrijven over een loonverhoging kan namelijk ´loondrukkend´ werken indien een van de bedrijven eigenlijk bereid was om een hoger loon te bieden en dat nu via een kartelafspraak niet zal doen. Werknemers kunnen dan niet overstappen naar die gullere supermarkt.
Cao-onderhandelaar voor de VGL, Pieter Verhoog, meldde de NRC overigens doodleuk dat de supermarkten niet zouden hebben geweten dat hun actie (de loonsverhoging buiten de cao om) mogelijk verboden is. Hij stelde ook dat de supermarkten 6 jaar geleden ook al een eenzijdige loonsverhoging hebben gegeven….
(bron: ¨Maken de grote supermarkten zich schuldig aan kartelafspraken?,¨ NRC, 24 februari 2021).
Meer lezen:
– ¨19 februari: FNV livestream supermarktdebat (17-18u.),΅Supermacht, 18 februari 2021.
– ¨Hervatting van onderhandelingen supermarkt-cao (en vakbondsacties)?,¨ Supermacht, 14 jan 2021.
– ¨Vakbondsleden in 7 supermarktbedrijven gaan strijd aan voor betere cao,¨ Supermacht, 26 oktober 2020.
– ¨FNV: Nieuwe supermarkt-cao gaat ook gelden voor Picnic-medewerkers,¨ Supermacht, 3 maart 2020.
– ¨Nieuwe supermarkt-cao: beetje meer loon, gelijke werkdruk en méér ´modernisering´,¨ Supermacht, 16 januari 2020.
Noot:
[1] Zie voor het verloop van die onderhandelingen de Supermacht-artikelen onder ´Meer lezen´.
Bronnen:
– ¨Loonsverhoging supermarktpersoneel mogelijk in strijd met de wet,¨ NOS, 24 februari 2021.
– ¨Supermarkten wachten niet op cao-akkoord en maken gezamenlijke afspraak voor hogere lonen,¨ NRC, 24 februari 2021.
– ¨Supermarktpersoneel ontvangt loonsverhoging van 2,5 procent,¨ Retailtrends, 22 februari 2021.
(Verkorte weblink: https://www.supermacht.nl/?p=10275)