(4 juli 2019) Gisteren publiceerde Oxfam Novib een update van haar supermarktenranglijst in het kader van de wereldwijde Behind the Barcodes campagne. Alle Nederlandse supermarkten blijken onvoldoende te doen om mensenrechtenschendingen in hun ketens in ontwikkelingslanden tegen te gaan. Albert Heijn en Jumbo boekten enige vooruitgang ten opzichte van vorig jaar. Aldi, Lidl en PLUS scoren opnieuw slecht.
(door Rob Bleijerveld)
Oxfam Novib ging wederom na hoe het staat met de mensenrechtschendingen in de ketens van supermarkten in ontwikkelingslanden. Het onderzoek vond plaats in het kader van de wereldwijde Behind the Barcodes campagne van Oxfam. Zestien supermarktketens werden onderzocht, waarvan er 5 (ook) actief zijn in Nederland [1]. De eerste keer dat de organisatie een ranglijst publiceerde was in juni 2018 [2].
Ruim onvoldoende over de hele linie
Uit de update van dit jaar komt naar voren dat alle supermarkten over de hele linie nog steeds ruim onvoldoende doen om mensenrechtenschendingen in hun ketens in ontwikkelingslanden tegen te gaan. Er wordt gekeken naar transparantie, arbeid (lonen, omstandigheden en rechten), boeren (inkomens) en vrouwen (rechtvaardige behandeling).
Aldi, Lidl en PLUS scoren opnieuw heel slecht en Albert Heijn en Jumbo laten enige verbetering zien. Na druk door de Oxfam Novib-campagne en na maanden van intensieve onderhandelingen introduceerde AH in februari dit jaar een nieuw mensenrechtenbeleid. Jumbo volgde met een soortgelijk beleid in april [3].
Albert Heijn boekt op alle aspecten vooruitgang en Jumbo vooral op transparantie en arbeidsrechten. Plus daalt enigszins in de rangorde omdat het bedrijf de eerdere toezeggingen niet nakomt, zoals publiek rapporteren over mensenrechten en meer inkopen bij vrouwelijke producenten.
Van de 16 onderzochte supermarkten wereldwijd scoort nog geen enkel bedrijf een voldoende op de ranglijst. Meer over de internationale ranglijst, zie hier.
Meer druk op retailers nodig
Anouk Franck, expert bedrijfsleven en mensenrechten bij Oxfam Novib, geeft aan dat de focus bij supermarkten op winst en marktaandeel ligt. En zolang zij hun beleid en praktijk op mensenrechten niet méér verbeteren, blijft uitbuiting in voedselketens bestaan en blijven hun scores op de ranglijst laag. Het effect wordt gevoeld door boeren in Nederland – die amper een vuist kunnen maken tegen de onderhandelingsmacht van de supermarkten – maar zeker ook door boeren en arbeiders in de ontwikkelingslanden.
Franck: ¨Er is veel meer druk nodig om supermarkten in beweging te krijgen. Zolang supermarkten hun beleid en praktijk niet verbeteren, trekken werknemers in hun ketens, zoals garnalenpelsters in Indonesië en de tomatenplukkers in Italië aan het kortste eind.¨
Mensenrechtenbeleid Albert Heijn en Jumbo
In het kader van hun nieuwe mensenrechtenbeleid beloofden Albert Heijn [4] en Jumbo in 2019 bekend te maken wie de nationale en internationale leveranciers van hun huismerkproducten zijn [5]. Ze zegden ook toe de mensenrechtenrisico’s in hun ketens in kaart te brengen en jaarlijkse meerdere onderzoeken uit te voeren voor producten die voor werknemers en boeren in ontwikkelingslanden de grootste risico’s met zich meebrengen. Oxfam Novib zal dit proces nauwlettend volgen.
Meer lezen:
– ¨Het leed achter de streepjescode,¨ OxfamNovib, juli 2019.
– ¨Behind the barcodes: vragen en antwoorden,¨ OxfamNovib, juli 2019.– ¨Oxfam Novib: mensenrechten in aanvoerketen beleidsonderdeel van Albert Heijn en Jumbo,¨ Supermacht, 15 april 2019.
– ¨Wageningen helpt bedrijven bij ketencontrole op slavernij en kinderarbeid (update),¨ Supermacht, 3 november 2017.
¨Questionmark: ´Arbeidsomstandigheden rond groente- en fruitteelt vaak belabberd´,¨ Supermacht, 30 april 2015.
Noten:
[1] Bij de beoordeling kijkt Oxfam Novib naar het beleid op het niveau van het moederbedrijf van een supermarkt en neemt eventuele vooruitstrevende initiatieven van alle dochterondernemingen mee. De score van Albert Heijn omvat ook het beleid van moederbedrijf Ahold Delhaize. En de score van Plus omvat die het beleid van inkooporganisatie Superunie.
[2] ¨Nederlandse supermarkten scoren slecht op duurzaamheidsranglijst Oxfam,¨ OxfamNovib, 21 juni 2018.
[3] Zie ¨Recente berichten over de campagne¨ onderaan deze pagina.
[4] Belangrijk voor Albert Heijn is dat moederbedrijf Ahold Delhaize haar voorbeeld volgt en ook inzet op verbetering van het mensenrechtenbeleid.
[5] Zij zijn daarmee trendsetter in de lijst van de 16 onderzochte supermarkten.
Bronnen:
– ¨Aldi, Lidl en PLUS scoren slecht op supermarktenranglijst Oxfam Novib,¨ OxfamNovib, 3 juli 2019.
– ¨What are supermarkets doing to tackle human suffering in their supply chains?,¨ Views-voices Oxfam UK, 3 juli 2019.
(verkorte weblink: https://www.supermacht.nl/?p=9107)