(24 oktober 2018 – update 191129) Aldi kondigde aan volgend jaar 1 dollar per doos bananen uit Latijnsamerika minder te gaan betalen. Ecuadoraanse bananenexporteurs en -producenten zijn hierover zeer verbolgen en schreven een protestbrief. Want Aldi, dat 40% van de Europese bananenmarkt voor zijn rekening neemt, haalt zo de wettelijke minimumprijs en de sociale en ecologische duurzaamheidsmaatregelen in Ecuador onderuit. De Ecuadoranen roepen hun Latijnsamerikaanse collega´s op om samen een front tegen Aldi te vormen. En ze roepen de Europese consument op pal te staan voor duurzaamheid.
(door Rob Bleijerveld)
Ecuadoraanse bananenexporteurs en -producenten roepen hun Latijnsamerikaanse collega´s op om samen een front te vormen tegen het voornemen van Aldi om in 2019 1 dollar minder te betalen voor een doos bananen. Aldi – dat discountwinkels heeft in Europa en de VS – probeert eenzijdig een prijsverlaging door te drukken. Als dat lukt, zullen de andere grote Europese retailers naar verwachting volgen.
Een doos bananen (19,5 kg) kost nu ongeveer 6 dollar inkoop en verlaging van de exportprijs met 1 dollar zal grote gevolgen hebben voor de hele bananenproductieketen. Zo zal het de duurzaamheidsdoelen aantasten die Ecuador heeft vastgesteld voor de sector (verbod op areaaluitbreiding en garantie van vaste leverantiecontracten, exportverzekeringspremies en redelijke arbeidsvoorwaarden).
Latijnsamerikaans bananenfront
De oproep tot het vormen van een Latijnsamerikaans front werd gisteren gedaan door voorzitter Ledesma van de Associatie van Ecuadoraanse Bananenexporteurs AEBE uit Ecuador. Volgens Ledesma is een regionale strategie mogelijk, omdat Latijnsamerika 75% van de wereldwijde bananenexport voor haar rekening neemt. Vandaag buigen producenten uit diverse Latijnsamerikaanse landen zich tijdens een internationaal forum in Guayaquil (Ecuador) over dit voorstel.
Aldi´s destructieve inkoopbeleid
Op 12 oktober meldde het website magazin Reefer Trends dat de Duitse discounterketen Aldi in 2019 een nieuw prijsbeleid wil invoeren. Dit beleid leidt onder meer tot ondermijning van het stelsel van minimumprijzen in Ecuador, ´s wereld grootste bananenexporteur [1]. Aldi is volgens de Asociación de Comercialización y Exportación de Banano (Acorbanec) goed voor 40% van de bananeninkoop voor de Europese markt.
Als antwoord op het bericht over Aldi´s nieuwe prijsbeleid schreven 32 ondernemingsverenigingen uit de Ecuadoraanse bananensector op 16 oktober een open brief. Daarin wijzen ze de plannen van Aldi af. Niet alleen omdat ze het systeem van de wettelijke minimumprijs schaden, maar ook omdat ze de duurzaamheidsmaatregelen ondermijnen die zijn ingesteld ter verbetering van het milieu en van de werk- en levensomstandigheden van de arbeiders.
In de brief worden de overige Europese supermarktketens gewaarschuwd om niet het voorbeeld van Aldi te volgen. Ook worden de Europese consumenten opgeroepen om de strijd van de bananenproducenten en -exporteurs te steunen.
Passages uit de open brief:
¨In de Europese bananenhandel is de laatste 5 jaar veel veranderd. Consumenten zijn zich veel bewuster van waar het fruit vandaan komt en hoe het wordt geproduceerd. Zij zijn geïnteresseerd in traceerbaarheid en duurzame productieketens. Ecuador heeft op dit vlak al veel gedaan. Zo zijn er strenge wetten om de rechten van arbeiders en fatsoenlijke lonen te garanderen. Daarnaast investeerden eigenaren van boerenbedrijven heel veel kapitaal om te voldoen aan duurzaamheidskeurmerken [2].
Toch oefenen de Europese supermarktketens jaar na jaar druk druk uit om de inkoopprijzen te laten dalen [3], terwijl ze aan de andere kant eisen dat er meer wordt geïnvesteerd in duurzaamheid. De plannen van Aldi om de prijs van bananen uit de Latijnsamerikaanse landen in 2019 met 1 dollar te verlagen is onhaalbaar en niet acceptabel. Het zou de telers en exporteurs er toe dwingen de Ecuadoraanse wet te overtreden en het wettelijke minimumprijs [4] te negeren. Niet alleen ondermijnt Aldi zo alle gedane inspanning en behaalde resultaten ter verbetering van de productiepraktijken in de Ecuadoraanse bananensector, maar ze weigert ook te onderkennen dat de productie- en exportkosten inmiddels flink zijn gestegen [5].
Wij, ondernemingen uit de bananensector, weigeren om onder druk stappen terug te zetten op ons duurzaamheidspad. We roepen de andere retailers op om niet door te gaan met het zinloos eisen van prijsverlaging en we dringen er bij consumenten op om hun stem te laten horen. We volgen dat wat de maatschappij van ons verlangt; laat deze vlam daarom niet uitgaan. Alle schakels van de keten moeten zich inzetten ten behoeve van duurzaamheid.¨
Scheuren in het thuisfront?
De Europese retailers roeren op een beslissend moment in de pot, zo lijkt het. Er zijn mediaberichten die duiden op grote onderlinge verschillen in standpunt en gedrag waar het gaat om de Ecuadoraanse producenten en exporteurs. Die zijn het bijvoorbeeld oneens over hoeveel de minimumprijs voor een doos bananen in 2019 moet stijgen. Overleg op het ministerie van Landbouw leverde geen compromis op en mogelijk zal de regering binnenkort zelf een prijs vaststellen.
Volgens de krant Expreso wil de Acorbanec van Salazar zelfs van het verbod op de ´spotmarkt´ af. De organisatie pleitte in september voor het toestaan van 30% export buiten de vaste contracten om. De ´spotmarkten´ in buurlanden leveren ad-hoc aanvragen voor bananen op tegen een soms enorm hoge prijzen (tot 17 dollar per doos). Dit standpunt ondergraaft echter het stelsel van de minimumprijs en kan producenten in problemen brengen als ze hun vaste contracten niet kunnen nakomen.
Ook gaan er stemmen op om het wettelijke verbod tot vergroting van het bananenareaal open te breken. In enkele buurlanden worden de oppervlaktes aan plantages enorm uitgebreid als onderdeel van de concurrentiestrijd in de regio. Sommigen spelers binnen de Ecuadoraanse bananensector waarschuwen echter voor het gevaar van overproductie en het inzakken van de prijzen.
Het zal er dus om spannen of de Ecuadoraanse eensgezindheid van de open brief overeind blijft.
De eerste steunbetuigingen
De eerste steunbetuigingen vanuit Latijnsmerikaanse hoek lijken al binnen te zijn. Reefer Trends kopte op 19 oktober: ¨Costa Rican National Banana Corporation beschuldigt Aldi van hypocrisie. De prijsstrategie voor bananen van de Europese retailers is niet in overeenstemming is met wat ze hun klanten voorhouden¨. Op 23 oktober kopte hetzelfde medium: ¨Colombia sluit zich aan bij de klaagzang over Aldi´s prijs. De Colombiaanse bananenverenigingen Augura en Union Sintrainagro verwerpen het besluit van de Duitse discounter om de lagere prijzen te betalen voor zijn bananen¨.
Update: Banenenfront opgestart
Tijdens het XVe Internationale Bananen Forum in de stad Guayaquil bespreken belangrijke bananenproducenten uit Costa Rica, Colombia en Ecuador met de Ecuadoraanse landbouwminister Lazo het opzetten van een gezamenlijk front tegen Aldi´ plannen om zijn inkoopprijs in 2019 met 60% te verlagen. De Guatemalteekse banenenproducentenvereniging APIB schaarde zich bij dit voornemen. Hetzelfde wordt verwacht van de producenten uit de Dominicaanse Republiek zodra Aldi zijn plannen doorzet. (Bron: ¨LatAm producers rally against banana price cuts,¨ Fruitnet, 26 oktober 2018.
Zie ook: ¨Colombiaanse bananentelers: ´Bananenexport niet levensvatbaar onder voorwaarden Aldi´,¨ AGF, 25 oktober 2018.
Update 31 oktober 2018
Fresh Fruit Portal meldde dat verenigingen van bananenproducenten uit Colombia, Costa Rica, Ecuaudor en Guatemala de plannen van Aldi veroordelen om de inkoopprijs van een doos bananen met ongeveer een dollar te verlagen. Ze zijn kwaad en zeggen dat dit hun sectoren grote economische en sociale schade zou toebrengen. Ze krijgen steun van de NGO Banana Link uit de UK en de Action Alliance for Sustainability in Bananas (ABNB) uit Duitsland.
Op 26 oktober bepaalde de Ecuadoraanse landbouwminister overigens dat de minimumprijs voor een doos bananen het komende jaar US$6.30 is. (bron: ¨Aldi facing mounting pressure from LatAm banana supply countries over price cut plans,¨ Fresh Fruit Portal, 30 oktober 2018).
Update 17 februari 2019
Aldi, Netto en Edeka, drie grote Duitse supermarktketens, zijn bezig met een prijsslag en bieden een kilo bananen aan voor minder dan 1 euro. Transfair, het Duitse Oxfam en Fairtrade International klagen dit aan. Want het bedreigt de fair trade en arbeiders, bananentelers en importeurs betalen de prijs ervoor.
De positieve stap van Lidl van afgelopen herfst om volledig in te zetten op fairtrade-bananen is dus niet overgenomen door zijn concurrenten, integendeel. In plaats van het inzetten op een levensmiddelenmarkt zonder uitbuiting dicteren de ketens oneerlijke voorwaarden. Die zorgt in de productielanden voor mensenrechtenschendingen.
De Duitse discounters willen de inkoopprijs voor 1 doos bananen (18 kilo) Kilogramm) naar beneden drukken tot 4,50 dollar. In het belangrijkste exportland, Ecuador, heeft de regering een minimumprijs van 6,20 dollar vastgesteld voor fairtrade-bananen. Om redelijke lonen, opleidingen en gepaste milieumaatregelen mogelijk te maken zou een prijs van tenminste 9,45 dollar per doos nodig zijn.
Oxfam-expert Braßel vindt dat de Duitse Autoriteit Consument & Markt (het Bundeskartellamt) moet onderzoeken of de 3 bedrijven een verboden oligopolie vormen.
(bron: ¨Fair gehandelte Bananen: Preiskampf bedroht Bauern,¨ TAZ, 7 febrauri 2019).
Update 19 november 2019
Bananalink meldde deze maand dat dat Aldi (met één van de grootste bananencontracten ter wereld) haar contractprijs (FOT) voor 2020 heeft vastgesteld op iets minder dan 5% boven de recordlage prijs van 2019. De Ecuadoraanse bananensector beschouwt dit als een ´positieve stap´, maar deze verhoging is te weinig gezien de duurzaamheidseisen waaraan de sector voldoet en de koste die daarmee gemoeid zijn. De vraag is of de telers en arbeiders als enige voor die kosten moeten blijven opdraaien. (bron: ¨Ecuadoraanse bananensector zegt dat Aldi-prijzen nog altijd verre van eerlijk zijn,¨ AGF, 15 november 2019).
Meer lezen:
– ¨Ecuador: Aldi lowers banana box price,¨ Fresh Plaza, 14 jan 2015.
– ¨MEPS vote to protect European Banana growers from imports,¨ Food Navigator, 6 februari 2017.
– ¨Richard Salazar: ´La ley del banano debe adecuarse a la realidad del sector´,¨ El Comercio, 10 juli 2018.
Noten:
[1] De belangrijkste markten van Ecuador zijn de EU en Rusland. Afgelopen jaar groeide de export naar de EU met 6% en er is potentie om nog meer te groeien. De geplande verkoop van Ecuador aan de EU voor dit jaar is 330 miljoen dozen. Bananen zijn het een na belangrijkse exportproduct na olie.
[2] Om aan de huidige consumentenstandaards in de EU te kunnen voldoen (zoals betere kwaliteit, traceerbaarheid, milieuvriendelijker) was het nodig te gaan produceren volgens keurmerken, zoals het Rainforest Alliance certificaat.
[3] Dit jaar grepen de Europese supers de herwaardering van de dollar aan om de minimumprijs voor een doos bananen verder onder druk te zetten. Die zakte daardoor van 6,26 naar 6,20 dollar. Salazar, voorzitter van de Asociación de Comercialización y Exportación de Banano (Acorbanec) verwerpt de bewering van de supers als zouden ze zo de winkelprijzen voor de Europese consument stabiel willen houden. Volgens hem gaat het vooral om het verhogen van de eigen bedrijfswinsten. Hij betitelt het voornemen van de retailers dan ook als misbruik van hun inkoopmacht.
[4] Anders dan de overige bananenexporterende landen wordt in Ecuador een wettelijke minimumprijs gehanteerd voor bananen. Dit zorgt onder meer voor betere arbeidsomstandigheden en lonen op de plantages en in de fabrieken, voor productie en levering op vaste contractbasis en voor zekerstelling van exportverzekeringen. Die minimumprijs is echter een doorn in het oog van de retailers (hogere kosten en ´besmettingsgevaar´). De beoogde prijzenoorlog van Aldi in 2019 is gericht op een toenemende concurrentie tussen de Zuid- en Middenamerikaanse exporterende landen onderling. Met als inzet lagere inkoopprijzen over de hele linie en het ondermijnen van de wettelijke mimimumprijs in Ecuador.
[5] Met zo´n 40% (onder meer door duurdere verpakkingsmaterialen en brandstof).
Bronnen:
– ¨Una reforma ‘light’ a la ley del banano, Comisión de la Asamblea en desacuerdo con puntos clave de la propuesta de Ley. El precio y las siembras, la discordia,¨ Expreso, 6 september 2018. Link is niet meer inline. Zie nu ¨Una reforma ´light´ a la ley del banano,¨ e-Comex, 7 september 2018.
– ¨Ecuador calls time on banana price cuts – Banana producers oppose German retailer Aldi’s “attempt against sustainability,¨ Fruitnet, 17 oktober 2018.
– ¨Duitse Aldi ontvangt boze open brief van Ecuadoriaanse Bananensector,¨ AGF, 18 oktober 2018.
– ¨Richard Salazar: ‘Se viene una guerra de precios del banano en la UE para el 2019’,¨ El Comercio, 19 oktober 2018.
– ¨Baja de precio alerta a bananeros,¨ El Colombiano, 22 oktober 2018.
– ¨Bananeros de Ecuador alertan contra plan de alemana Aldi de bajar valor de caja de la fruta,¨ 23 oktober 2018.
– ¨Ecuador to rally banana exporters to fight hard discounter Aldi,¨ Euractiv, 24 oktober 2018.
(verkorte weblink: https://www.supermacht.nl/?p=8410)