(3 juli 2015 – update 220531) Op 1 juli vierde Fairfood de Internationale Fruit Dag door de slechte arbeidsomstandigheden en lage beloning te belichten van de mensen die ´ons´ fruit oogsten en verwerken. En met een herhaalde oproep aan Ahold, Delhaize en Lidl om te zorgen voor leefbare lonen in hun bevooradingsketens. De petitie van Fairfood/SumofUs aan Lidl kan nog worden getekend!
(door Rob Bleijerveld)
De eerste Internationale Fruit Dag werd op 1 juli 2007 in Berlijn gehouden ter ere van de verscheidenheid van fruit en de verscheidenheid van mensen en hun culturen [1]. Inmiddels wordt de dag overal ter wereld gevierd door met elkaar fruit (en groente) te delen voor meer onderlinge solidariteit en culturele uitwisseling.
In het kader van deze dag stond Fairfood International dit jaar stil bij de miljoenen fruitarbeiders wereldwijd. Zij hebben het zwaar te verduren door de erbarmelijke arbeidsomstandigheden en de armoedelonen. Daarom blijft Fairfood druk uitoefenen op de supermarktketens: zij moeten zorgen voor goede leef- en werkomstandigheden van alle arbeiders in hun bevoorradingsketens.
De meeste Europese consumenten zijn zich er niet of nauwelijks van bewust waar en hoe het fruit wordt geproduceerd dat we dagelijks bij de supermarkt of in de groentewinkel kunnen kopen. En hoe het mogelijk is dat het hele jaar door allerlei exotische soorten fruit in de schappen liggen. Zoals de ananassen uit de Filippijnen of Thailand, de tomaten uit Marokko, de meloenen uit Honduras, de mango´s uit Peru of de bananen uit Ecuador (Niet meer online; Meer over bananen uit Ecuador hier op Bananalink).
Echt mensenwerk, maar een zwaar leven
Wereldwijd zijn er ontelbare plantages, kassen, boom- en wijngaarden waar wordt geteeld en geoogst om de toenemende vraag naar fruit in de rijkere landen tegemoet te komen. In de bevoorradingsketens voor dit voedsel werken vele miljoenen arbeiders. Het zijn echte mensen, met echte handen, die de vruchten zaaien, telen, bewateren, oogsten, plukken en inpakken.
Hoewel ons fruit van verschillende plekken afkomstig is, hebben de fruitarbeiders veel gemeen. Ze doen laaggeschoold werk en er zijn altijd genoeg mensen om hen te vervangen als ze opkomen voor betere arbeidsvoorwaarden. Velen van hen maken lange werkdagen maar worden daarvoor slecht beloond. Hun lonen zijn zó laag dat ze niet in staat zijn om hun gezinnen goed te onderhouden. Velen verdienen zelfs te weinig om voldoende voedzaam eten te kunnen kopen.
Levensverhalen op video
In een aantal korte YouTube-video´s vertellen een paar van die arbeid(st)ers over hun werk en leven, zoals Marokkaanse tomatenplukker Lahcen [2], de Marokkaanse tomatenpluksters Maryam [3], Zahra [4] en Fatima [5], de ananasfabrieksarbeider Han uit Myanmar (Birma) [6] en Thaise garnalenpelster Thaise Win [7].
Ahold-DelHaize
Na het bekend worden van de definitieve fusieplannen van Ahold en DelHaize (eind juni) drong Fairfood er bij deze supermarktbedrijven op aan om te zorgen voor eerlijke (leefbare) lonen in hun hele bevoorradingsketen. Vaak leiden fusies namelijk tot prijsverlagingen voor de consument via een grotere prijsdruk op leveranciers. En dat levert dan weer vaak lagere lonen en slechtere arbeidsomstandigheden op voor de arbeiders die daar werkzaam zijn.
Ahold en Delhaize lieten weten dat deze fusie hen ongeveer 500 miljoen euro oplevert. Dus daar kan best wat van af voor de onderkant van de keten. Fairfood gaat ervan uit dat Ahold bereid is de juiste kant op te bewegen (hoewel dat soms langzaam gaat). Zo werden er tijdens de laatste aandeelhoudersvergadering mooie woorden gesproken over maatschappelijke betrokkenheid, eerlijke en fatsoenlijke productie en respect voor mens, dier en milieu. En over actief toezicht op de eigen standaards die uitgaan van een goede en waardige behandeling van arbeiders en eerlijke lonen.
Daarbij is Ahold – weliswaar na jaren van intensieve campagne door tomatenplukkers uit Florida – onderhandelingen begonnen over deelname aan het Fair Food Program van de Coalition of Immokalee Workers (CIW) [8] [9].
Lidl
(foto Fairfood International)
In april voerde Fairfood International actie bij het hoofdkantoor van Lidl Nederland in Huizen [10]. De werknemers werden ´s morgens opgewacht door een koor dat liedjes zong als ´Song of the Shrimp´ van Elvis Presley, ´Shrimp boats´ en ´The dock of the bay´ van Otis Redding als protest tegen de verschrikkelijke omstandigheden waaronder in Lidl´s voedselketen tropische garnalen worden gevangen en verwerkt. Behalve gezang was er ook de overhandiging van een rapport over de direkte banden van Lidl met garnalenleveranciers in Azië [11].
Naar aanleiding van de actie antwoordde Lidl dat leefbare lonen inderdaad belangrijk zijn, maar dat het ingewikkeld is om alle werkers in de keten een leefbaar loon te garanderen.
Op 17 juni jl. vertelde Lidl aan het Britse retailblad The Grocer [12] dat het bedrijf wil gaan zorgen voor leefbare lonen in de hele keten. Fairfood vindt dat een mooie eerste stap, maar is nog niet tevreden. De organisatie gaat daarom – samen met SumofUs – door met het verzamelen van ondertekenin van de petitie die ze in april lanceerden. Tótdat alle beloften daadwerkelijk zijn uitgevoerd.
Petitie ´Lidl: Stop Paying Lip Service´
Op 17 juni stond de petitieteller op 92.000 tekenaars, en op 2 juli was dat gestegen naar 115.000.
Behalve het tekenen van de petitie kun je ook zelf contact op nemen met Lidl [13] en vragen waarom ze er niet wat harder aan trekken om leefbare lonen in te voeren.
Meer lezen:
– ¨Tegengaan van slavernij in de garnalenproductieketen vraagt om deelname en inzet van alle stakeholders,¨ Supermacht, 14 juni 2014.
– ¨Petitie: ´Lidl zorg voor leefbare lonen onderin garnalenketen Thailand!´,¨ Supermacht, 21 april 2015.
Noten:
[1] International Fruit Day.
[2] Lahcen is 38 jaar oud en woont met vrouw en kind in Ait Amira (Souss Massa Drâa-regio) in Marokko waar hij werkt als tomatenplukker in een kas. Hij verdient slechts 60 dirham per dag (5,30 euro) en dat is onder de nationale armoedegrens voor huishoudens op het land. Tijdens het werk vallen arbeiders soms van de 2 meter hoge ladders waarop ze staan en wordt er onbeschermd met gif gespoten. Daartegen protesteren betekent ontslag op staande voet. (29 april 2014)
[3] Maryam uit het Marokkaanse Ait Amira is tomatenplukster en vakbondslid. Zij krijgt ook maar 5,30 euro per dag en moet daarvan haar gezin onderhouden. Ze heeft geen contract en daardoor worden er ook geen sociale premies betaald. (25 september 2014).
[4] Zahra woont in Ait Melloul, Marokko. Voorheen was ze inpakster van groenten als tomaten, courgettes, bonen. Ze werkt 12 tot 14 uur per dag. Maar wegens haar betrokkenheid bij het opzetten van een vakbond werd ze – samen met 22 andere vrouwen – ontslagen. Om te overleven zoekt ze nu steeds naar tijdelijk werk bij verschillende bedrijven. Het fysiek zware werk en de rechtenlossheid maakt haar leven moeilijk.(22 september 2014)
[5] Fatima is 37 jaar en verdient een armoedeloon met landwerk, tomaten plukken en inpakken. Met de 5,30 euro per dag die ze verdient kan ze niet haar 5 kinderen en zichzelf onderhouden. Hun voedsel is van slechte kwaliteit omdat er geldtekort is. Als een van hen ziek is, moet ze hulp vragen bij anderen. (9 maart 2015)
[6] De Burmese ananaswerker Han doet zwaar werk voor een Thaise ananasverwerkende fabriek. Hij verdient 8 euro per dag en na afbetaling van de mensensmokkelaar blijft daarvan ongeveer 20 euro per week over. Van dat geld moet hij bovendien zelf beschermende kleding kopen. Dat is te weinig van rond te komen met zijn gezin. Om ook geld naar zijn ouders te kunnen sturen moet hij overuren maken. (1 juli 2015)
[7] Win uit Thailand verdient dagelijks 8 euro als garnalenpelster. Al het geld gaat op aan huur en voedsel, waarbij er op krediet wordt gekocht. De opzichters schelden en schreeuwen naar de arbeidsters om het al hoge werktempo verder op te voeren. Elk protest hiertegen leidt tot onmiddelijk ontslag. (1 mei 2015).
[8] Zie de website van Supermacht en van de CIW en het Fair Food Program.
[9] ¨Who´s afraid of the supermarket gods? – interview with Sanjay Rawal, director of the film ´Food Chains´,¨ Fairfood, 19 december 2014 (Niet meer online).
[10] ¨Fairfood choir visits Lidl to sing songs of their shameful shrimp supply,¨ Fairfood, 9 april 2015 (Niet meer online).
[11] ¨Caught in a trap – The story of poverty wages behind Asian shrimp sold in European supermarkets,¨ Fairfood International, 9 april 2015 en het gelijknamige rapport.
[12] ¨Lidl stresses fair wage commitment as shrimp worker petition nears target,¨ The Grocer, 17 juni 2015.
[13] Lidl contactformulier.
Bronnen:
– ¨International Fruit Day 2015 – Let’s celebrate fruit workers,¨ Fairfood International, 1 juli 2015 (Niet meer online).
– ¨Ahold and Delhaize merger provides great opportunity to ensure living wages,¨ fairfood International, 30 juni 2015 (Niet meer online).
– ¨Fairfood choir visits Lidl to sing songs of their shameful shrimp supply,¨ Fairfood International, 9 april 2015 (Niet meer online).
– ¨Sign up to petiton to Lidl: Lidl: Stop Paying Lip Service, Pay a living wage across your entire supply chain,¨ Fairfood International/SumofUs, april 2015 (Niet meer online).
– ¨We already reached 115,000 signatures for the Lidl petition,¨ Fairfood International, 2 juli 2015 (Niet meer online).
– ¨Ahold and Delhaize merger provides great opportunity to ensure living wages,¨ Fairfood International, 30 juni 2015 (Niet meer online).
– ¨Lidl announces it is committed to fair pay for all workers in its supply chains in ´The Grocer´,¨ Fairfood International, 22 juni 2015 (Niet meer online; deze wel: ¨Low prices, high pay! Lidl becomes first supermarket to offer Living Wage and vows not to increase cost of goods to fund it,¨ Daily Mail UK, 17 september 2015.
(verkorte weblink: https://www.supermacht.nl/?p=5037)