(24 oktober 2013) Er is de laatste tijd veel te doen geweest over paardenvlees, vervuild varkensvlees, gifresten op groente en fruit, vet en suikerijk voedsel, en andere aspecten van voedselveiligheid. Corporate Europe Observatory publiceerde deze week een rapport waarin het beleid van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) sterk wordt bekritiseert. Ondanks diverse waarschuwingen en zelfs het opnemen van nieuwe regels, is er nog steeds op grote schaal sprake van belangenconflicten binnen de jury-panels van de EFSA. De meeste van de panelexperts hebben aantoonbaar direkte en indirekte banden met grote industriële ondernemingen die actief zijn in de voedselketen.
(vertaling/bewerking/links: Rob Bleijerveld)
Ruim de helft van alle deskundigen van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid heeft een belangenconflict
Zo’n 60% van de leden van de deskundigenpanels van de Europese Voedsel Veiligheids Autoriteit (EFSA) heeft directe of indirecte banden met (grote) industriële bedrijven die door dit agentschap worden gecontroleerd. Dit is de uitkomst van een onderzoek uitgevoerd door Corporate Europe Observatory (CEO) en de freelance journalist Stéphane Horel.
Het rapport “Unhappy Meal. The European Food Safety Authority’s independence problem” toont het bestaan van enorme (juridische) gaten aan in het beleid van de EFSA. Ook wordt in het rapport geconcludeerd dat EFSA’s nieuwe regels voor de beoordeling (assessment) van haar deskundigen – regels die in 2012 werden ingevoerd na een aantal schandalen over belangenverstrengeling – niet hebben geleid tot een verbetering van de situatie.
De schrijvers waarschuwen ervoor dat deze bevindingen ernstige twijfels oproepen over de geloofwaardigheid van de wetenschappelijke uitkomsten van deze belangrijke instelling. De EFSA is namelijk verantwoordelijk voor de voedselveiligheid in de EU en doet aanbevelingen en stelt risiko-beoordelingen op over cruciale publieke gezondheidskwesties zoals voedseltoevoegingen, verpakking, genetisch gemodificeerde organismen, verontreinigingen en gifstoffen.
De belangrijkste sluipweg (loophole) die deze nieuwe beoordelings-regels van de EFSA bieden, zijn volgens de onderzoekers de te “smalle” criteria voor het beoordelen van de belangen van haar experts. De EFSA kijkt namelijk voornamelijk naar het specifieke werkterrein van de panels om vast te stellen of er sprake is van belangenverstrengeling. Het zou daarentegen moeten nagaan wat de mogelijk “bredere” belangenconflicten van haar medewerkers zijn, overeenkomstig het bredere mandaat van het agentschap zelf, om een onafhankelijke besluitvorming te garanderen ten aanzien van de industriële ondernemingen waarop ze moet toezien. Door de huidige werkwijze wordt nog steeds aan tientallen deskundigen die meerdere commerciële belangen vertegenwoordigen (denk aan consultancy contracten, onderzoeksfondsen, etc.) het volledige lidmaatschap van de EFSA-panels aangeboden. Dat geldt ondermeer voor de meeste van de (vice-)voorzitters van de panels .
Hoofdauteur Stéphane Horel zei hierover: “We zijn erg geshockeerd door onze bevindingen. Zelfs zonder uit te gaan van belangen die niet zijn gemeld, is het aantal belangenconflicten binnen dit agentschap zeer verontrustend. Deskundigen met belangenconflicten domineren in alle panels op één na. We kwamen erachter dat de hoofdmoot aan conflicten te maken hebben met onderzoeksfinanciering en particuliere consultancy-contracten, en dat een aantal voor wetenschappers cruciale instellingen (zoals wetenschappelijke sociëteiten en tijdschriften) door industrie-lobbyisten worden bestookt, maar ook dat de EFSA dit allemaal lijkt te negeren.”
Het rapport geeft ook verschillende voorbeelden die aantonen dat de EFSA niet in staat was haar eigen regels op juiste wijze toe te passen, en dat er geen zichtbaar verschil is tussen de panels onder het nieuwe en het oude beleid.
Martin Pigeon, onderzoeker en campagnevoerder bij Corporate Europe Observatory, zei: “Ondanks aanwijzingen voor een nieuwe bereidheid om het probleem aan te pakken, lijkt de EFSA niet te hebben geleerd van zijn eerdere fouten. Specifieke gevallen blijven problematisch hoewel de EFSA daarvoor een paar jaar geleden al was gewaarschuwd. Het vigerende systeem is erg kostbaar en toch zorgen haar mankementen ervoor dat de industriebelangen niet in toom worden gehouden. De EFSA betaalt ook de prijs voor de fouten in het onderzoeksbeleid van de EU en lidstaten, maar het zou dit niet als excuus moeten gebruiken om een dergelijke situatie te laten bestaan. Het moet het publieke belang verdedigen. We hopen dat dit rapport een eye-opener is en aanttont dat het noodzakelijk is om de integriteit van het publieke onderzoek te verdedigen tegen de bedreigingen van de publiek gezondheid door (de invloed van) de industrie.”
In het rapport zijn aanbevelingen opgenomen voor de korte, middellange en lange termijn waarvan de toepassing de ontwikkeling van een systeem kunnen ondersteunen dat meer opgewassen is tegen commerciële druk en dat beter aansluit op de gangbare wetenschappelijke praktijk.
Meer lezen over EFSA (CEO):
– “EFSA’s new policy fails to ban experts with industry links,” ceo, 14 DECEMBER 2011
– “NGOs demand dismissal of two EFSA experts who failed to declare food industry links,” ceo, 13 september 2011
– “Exposed: conflicts of interest among EFSA’s experts on food additives,” CEO, 15 juni 2011
– “EFSA: conflicts of interest on board,” CEO, 23 februari 2011
Meer lezen over voedselveiligheid:
– “Beantwoording Kamervragen over het bericht dat er teveel landbouwgif op groente en fruit zit,” Rijksoverheid, 23 oktober 2013
– “Voedselakkoord als rem op duurzaamheid? Discussieer mee,” Duurzaamnieuws, 19 oktober 2013
– “Bedrijven nemen voedselveiligheid niet zo nauw,” Foodlog/Boerderij, 18 oktober 2013
– “Agrifoodmonitor: consument licht positief over voedselveiligheid,” AGF, 16 oktober 2013.
– “Vaklui gezocht: visies op voedselveiligheid,” Foodlog, 7 oktober 2013
– “‘Retail inzake voedselveiligheid niet de verlengde arm van het bevoegd gezag’,” Agriholland, 7 oktober 2013.
– “Kabinet belooft plan voedselinspectieproblemen,” Tweedekamer, 1 oktober 2013
– “Kabinet komt met plan voor beter toezicht voedselveiligheid – Groot onderzoek NVWA naar fraude paardenvlees,” NRC, 1 oktober 2013
– “‘Voedseltoezicht wordt kapot bezuinigd’,” Paprikanet, 1 oktober 2013
– “Dijksma legt NVWA onder vergrootglas,” Parool, 1 oktober 2013
– “Voedseltoezicht fiasco,” Telegraaf, 28 september 2013
– “GlobalGAP biedt LocalGAP voor opkomende lokale markten,” AGF, 13 september 2013
– “Voedselveiligheid: 500 extra inspecteurs nodig voor tegengaan voedselfraude,” Tweedekamer, 14 maart 2013
– “Tijd rijp voor Voedselakkoord,” Schuttelaar, aug 2013
– “‘Voedselfraude wordt amper gemeld’,” Distrifood, 13 jun 2013
– “Taskforce Voedselvertrouwen presenteert actieplan,” EVMI, 13 juni 2013
– “SP bezorgd over toezicht voedselveiligheid,” Tweedekamer, 26 februari 2013
– “CBL: nooit verslappen op voedselveiligheid,” vmt, 14 juni 2011
– “The Profit behind your Plate: Critical issues in the Processed Food Industry,” SOMO, 22 december 2006
– “Voedselveiligheid, ketens en toezicht op controle“
– “The European Food Information Council (Your guide to food safety & quality and health & nutrition for a balanced diet and healthy lifestyle)“.
– “Consumentenzaken en kwaliteit: voedselveiligheid” (zie oa. GlobalGAP, en Borgingseisen voedselveiligheid), CBL.
– “Dossier Voedselveiligheid (-De overheid ziet erop toe dat voedsel veilig is…),. Rijksoverheid.
Bron:
– “More than half of experts at the EU food safety authority have conflicts of interest,” Corporate Europe Observatory, 23 oktober 2013
– Rapport “Unhappy Meal. The European Food Safety Authority’s independence problem“
(verkorte weblink: https://www.supermacht.nl/?p=2874)