(21 april 2012) Op de Ahold-aandeelhoudersvergadering van 17 april spraken vertegenwoordigers van vakbonden uit Nederland en de VS over misstanden op de werkvloer. Het ging over onzekere contracten in Nederland (FNV BG) en over een anti-vakbondshouding (UFCW) en onderbetaling (CIW) in de VS. Ahold- voorzitter Dahan reageerde over het algemeen zeer bot, sarcastisch en afwijzend. Hij werd daarvoor bekritiseerd door diverse aandeelhouders. Ondanks de verzoeken van de bonden was de Ahold-top niet van plan om oplossingen te zoeken (vanwege de internationale concurrentie- verhoudingen).
(door Rob Bleijerveld)
De jaarvergadering geeft een goed beeld van hoe de Ahold-top denkt over de bedrijfsvoering en het sociaal beleid. Het onderstaande is een weerslag van geluidsopnamen van die vergadering. (Onderaan zijn de relevante audio-onderdelen opgenomen).
Er waren 5 hoofdthema’s wat betreft vakbondsrechten en mensenrechten:
1. Stopzetten van intimidatie door de leiding van Ahold’s dochteronderneming Giant Carlisle (Virginia) met betrekking tot een vrije keuze voor vakbondslidmaatschap en de inzet voor een onderhandelingspositie voor vakbond UFCW ten behoeve van een betere positie van het winkelpersoneel.
Tevens was er stevige kritiek op de wijze waarop de voorzitter van de Raad van Commissarissen, dhr. Dahan, tijdens de jaarvergadering vakbondsvertegenwoordigers, en aandeelhouders die voor hen opkwamen, te woord stond.
Interessant zijn de opmerkingen van voorzitter Dahan van de Raad van Commissarissen over het kostenaspect van “het werken met vakbonden”. Voor wat betreft de VS spiegelt Ahold zich blijkbaar aan concurrent Wal-Mart waar geen enkele vakbond voet aan de grond heeft (zie: 2:48:20 audiominuut in ‘UFCW5’). Ahold maakt ook misbruik van het feit dat het voor bonden in de VS veel moeilijker is om toegang tot de cao-onderhandelingstafel te krijgen dan in Nederland.
[UFCW1, UFCW2, UFCW3, UFCW4 en UFCW5]
2. Deelname van de Amerikaanse dochterondernemingen van Ahold aan het penny-for-pound programma van de Coalition of Immokalee Workers ter verbetering van de inkomens en werkomstandigheden van tomatenplukkers in Florida. Ook gaat het over transparantie over de prijzen die aan telers worden betaald. De zogenaamde ‘fair market’-prijzen die Ahold zegt te betalen aan telers zijn geen garantie dat het concern niet via haar inkoopmacht druk uitoefent op de telersprijs noch voor het compenseren van de jarenlange achterstelling van de tomatenplukkers.
[Behalve dat Ahold geen zin heeft toe te geven aan vakbonden als de CIW, lijkt het er ook op dat ze bang is door middel van de zogenaamde ‘Penny-per-pound’ campagne indirekt te worden aangesproken op een loon-verhouding met tomatenplukkers – Red. supermacht]
[CIW]
3. Het nakomen van afspraken omtrent het creëren van meer (“duurzame”) vaste banen bij de distributie en winkels van Albert Heijn (“Kwaliteitsagenda”) en het stopzetten van de (“doorgeschoten”) flexibliseringstrend bij het bedrijf.
[FNV1]
4. Meer werknemersparticipatie in de ondernemingsraad en het verminderen van de overtegenwoordiging van het management van Albert Heijn daarin.
[FNV2]
5. Over mensenrechten en ketenbeheer gezien vanuit de zogenaamde BCSI-richtlijnen en audits van toeleveranciers van Ahold.
[VBDO]
* UFCW1:
– Kees Gootjes (namens Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling).
Hij vroeg de Ahold-top of ze bereid is in dialoog te treden met leden van de Amerikaanse UFCW-vakbond (die vandaag aktie voerden in Amsterdam).
Dahan stelde dat Gootjes niet zou weten waarover hij praat (…). “U zou er beter aan doen om af te wachten op wat de vertegenwoordigers van die vakbonden die hier zijn naar voren zullen brengen en wat wij daarop zullen antwoorden. Ik zie mij niet geroepen om u nu als woordvoerder van wie dan ook antwoord te geven.” [1:05:47-1:08:00 min]
– Herte Moestij?? (namens APG Groep, Menzis, Robeco, Cynthus-Achmea, Triodos investment&management, MNServices, klanten van PPGM investment).
Het management van Ahold-dochter Giant-Carlisle gaf in brief aan werknemers aan geen bemoeienis van de vakbond UFCW te accepteren. Deze brief en ook andere interventies door de leiding zijn door werknmers als zeer intimiderend ervaren. Een en ander is strijdig met de door Ahold onderschreven uitgangspunten van de Global Compact van de VN. Werknemers mogen niet worden gehinderd in een vrije keuze met betrekking tot vakbonden. Ze verzocht de Ahold-top zulk gedrag in de toekomst achterwege te laten en ervoor te zorgen dat het beleid van Ahold ook op lokaal nivo (Giant-Carlisle) in letter en geest wordt uitgevoerd.
Dahan beweerde dat “zorg, respect voor en veiligheid van de werknemers” een van de belangrijkste prioriteiten in de bedrijfsvoering van Ahold is, “zelfs een passie van ons”. Hij zei stellig elke beschuldiging van intimidatie of het anderzins schenden van de uitgangspunten van de VN Global Compact te verwerpen. In de VS zouden werknemers wel degelijk zelf de keuze kunnen maken of ze zich willen aansluiten bij een vakbond of niet. De onderneming mag aangeven liever niet met een vakbond te willen werken, maar nemand hoeft zich geintimideerd te voelen. “Ons beleid laat intimidatie niet toe”. [1:09:43-1:10:07 min. en 1:14:03-1:20:06 min.]
* UFCW2:
– Michele Hepner (namens UFCW International Pensionfonds; werkzaam als “union steward” voor UFCW; en voorheen 37 jaar werkzaam voor Giant-Landover).
De werknemers van Giant-Carlisle (Richmond, Virginia) worden door hun management sterk gehinderd om – net als hun collega’s van Giant-Landover (een andere Ahold-dochter) – een goede relatie op te bouwen met de UFCW. “Ik heb zelf het intimiderende gedrag van het management ervaren toen ik met mijn collega’s in Richmond een rustig gesprek wilde voeren over hun rechten op de werkvloer. Ik werd behandeld als een crimineel en de politie werd erbij gehaald om mij er uit te gooien. Wanneer zal de leiding van Giant-Carlisle stoppen met zijn intimdatiepogingen en rustig en rationeel overleggen met de UFCW over de uitoefenen om van vrije vakbondskeuze?”
Dahan herhaalde dat werknemers van Giant-Carlisle vrij zijn lid te worden van een vakbond en dat het beleid niet toe staat mensen lastig te vallen. “We zijn als bedrijf trots op de constructieve, eerlijke en positieve verhoudingen die we op veel gebieden hebben met de vakbonden”. Opnieuw verwierp hij de beschuldigingen. Ik geloof niet dat er enige poging is gedaan om mensen te intimideren”.
Hepner: “Ik nam dit jaar deel aan de cao-onderhandelingen met Giant-Landover (met een win-win uitkomst voor alle partijen). Toen ik de onderhandelingspartners van Landover vroeg naar de situatie bij Carlisle, zei men dat daarover niet te mogen spreken met ons. Wie is wel bevoegd tot het voeren van gesprekken over vrije vakbondskeuze en verbetering van de arbeidsverhoudingen? En wanneer kunnen die beginnen?”
Dahan: “Iemand van Landover mag inderdaad aangeven dat hij niet kan spreken over hoe zaken gaan bij Carlisle. Wij houden – net als u – allemaal van dit bedrijf dat een voorbeeld is wat betreft de behandeling van zijn werknemers. En ik weiger te accepteren dat wie dan ook de reputatie van dit bedrijf met modder besmeurt. Het is erg jammer voor u dat u zo’n lange reis heeft gemaakt hiernaartoe en dat u teleurgesteld bent geraakt van mijn antwoord, maar u wist al wat mijn antwoord zou zijn”. [1:20:37-1:27:10 min.]
– Tracey Barrentine (namens IBT general fund, UFCW-kaderlid, werkzaam voor Giant Carlisle).
Het IBT is verontrust over de manier waarop het management van Giant-Carlisle met de werknemersrechten om gaat en over het grote risico dat het bedrijf hierdoor schade kan oplopen. “Vorig jaar werd ik tijdens mijn werk in de bakkerijafdeling door mijn manager gedwongen een brief te lezen van de voorzitter van Giant-Carlisle, Rick Herring. De vakbond werd daarin onterecht negatief afgeschilderd en er stonden leugens in. De brief was intimiderend en er werd gedreigd dat we onze banen zouden kunnen verliezen vanwege de vakbond. Meneer Dahan, vindt u dat wij ontslagen moeten worden omdat we de vakbond steunen?”
Dahan ontkende dat dat het geval is.
Barrentine: “Waarom mag de heer Herring dit soort brieven dan aan ons sturen?”
Dahan verwees haar naar beschikbare “kanalen” voor klachten over eventuele brieven die tegen haar rechten in zouden gaan en gaf aan dat ze daarvoor niet helemaal naar Nederland had hoeven te vliegen. “Als u wilt dat ik uw brieven lees, dan moet u die direkt of via uw management aan mij sturen”. [1:27:14-1:30:17 min.]
* UFCW3:
– Aaron Brenner (aandeelhouder, en namens GCIU Interlocal Pension Fund; tevens werkzaam voor UFCW)
Uit de antwoorden van meneer Dahan zou blijken dat deze zelf niet op de hoogte is van wat zich allemaal voor doet bij Carlisle. “We willen de hele Board nu een hele serie documenten overhandigen die volgens ons aantoont dat het bedrijf Giant-Carlisle campagne voert tegen invloed van vakbonden in het bedrijf. Volgens ons komt dit neer op schending van de VN Global Compact die Ahold heeft onderschreven. Zoals al aangegeven zijn deze activiteiten van Gaint-Carlisle intimiderend van de werknemers. Bent u zich als leden van de Raad van Bestuur en het Dagelijks Bestuur bewust van dit beleid? Heeft u onze – eerder gestuurde – brieven onder ogen gehad en heeft u maatregelen genomen om dit beleid te veranderen?” Hij gaf aan dat dit soort gedrag kan leiden tot aantasting van merknaam en reputatie van het bedrijf en dat het kan leiden tot conflicten op de werkvloer en tot aantasting van de productiviteit.
Dahan: “Wij stellen het beleid vast en zien er overal op toe dat het management dit beleid uitvoert. We zijn ons niet bewust van enige schending van ons beleid, noch van de VN Global Compact, noch van enige Amerikaanse wet- of regelgeving. Zodra we daarvan zouden horen, zouden we gepaste maatregelen nemen. Indien u documenten heeft die u wilt achterlaten vanuit de veronderstelling dat wij daarvan niet op de hoogte zijn, dan kunt u dat doen. Maar ik wil u ook zeggen, dat u daarvoor niet helemaal naar Nederland hoeft te komen.”
Brenner: “Wij zouden inderdaad liever niet zijn gekomen, maar we vertegenwoordigen 70.000 Ahold-werknemers en zijn daarom een belangrijke stakeholder. We hebben diverse keren – en ik zal u daarvan straks het bewijs overhandigen – geprobeerd een dialoog op zetten met de leiding van Ahold op alle nivo’s. Maar tevergeefs. Steeds werd niet op ons verzoek ingegaan en wilde men niet met ons praten. Waarom wordt er niet met ons gepraat?”
Dahan onderbreekt hem en zegt “Dit is niet de manier om te komen tot vertegenwoordiging door een vakbond in een bedrijf (“to get unionized”). Dat gaat niet via een dialoog met de leiding, maar via een stemming onder het personeel (“ballot”). Het management van Giant-Carlisle laat weten niet geïnteresseerd te zijn en dat is hun recht.”
Brenner: “We vragen niet om de “unionisation” van Giant-Carlisle, maar om een dialoog over de vraag hoe werknemers van Giant-Carlisle hun rechten kunnen uitoefenen die zijn neergelegd in de ILO-verdragen (International Labour Standards). We vragen alleen om een dialoog om over de uitoefening van die rechten te praten.”
Dahan: “Ik deel niet uw veronderstelling of uw zorg, maar ik zal uw verzoek overdragen aan de betreffende leiding, en u hoort nog wat het antwoord is”. [1:41:28-1:48:30 min.]
– Shaquana Battle (namens Brick Layers Fund, werkzaam als cassiere in Gaint-Carlisle).
De anti-vakbond campagne van Gaint Carlisle is het afgelopen jaar toegenomen en de intimidatie weegt zwaar op de werknemers. “Een voorbeeld: mijn oma werkt al ruim 10 jaar voor Carlisle is bang dat een steunverklaring aan de bond zal leiden tot represaillemaatregelen als urenkorting, overplaatsing of zelfs ontslag. Dit soort klimaat schaadt ons bedrijf. Waarom haalt u de naam van Ahold niet gewoon van de lijst van de VN Global Compact als u zich als bedrijf daar toch niet aan houdt?”
Dahan zei haar dat haar oma een vrije en eerlijke keuze heeft wat betreft vakbondsdeelname. “Denkt u nou echt dat we wij als Ahold-bestuur al die moeite doen om auditors te sturen naar landen als China, Kenia en Cambodia om te garanderen dat we inkopen bij bedrijven die produceren overeenkomstig de richtlijnen van de VN Global Compact en dat we dan ons omdraaien en die principes gewoonweg over boord gooien? Ik ben dit soort beschuldigingen, die in het geheel nergens op slaan, inmiddels een beetje zat en ik wijs ze volstrekt van de hand.” Hij probeert vervolgens Battle te overstemmen als die protesteert.
Boer: “Ik wil de aanwezige aandelhouders het volgende meegeven: Onze mensen bij Giant-Carlisle zijn vastbesloten en werken graag voor ons en doen dat onder erg goede omstandigheden. Zij zijn degenen die besluiten of ze een vakbond willen hebben of niet. Giant-Landover heeft net een nieuwe overeenkomst afgesloten met de vakbond. We werken samen met hen daar waar dat nodig en waar we dat moeten doen. Niet moet worden vergeten dat 70% van de werknemers van Ahold lid is van een vakbond, terwijl dat in de hele retailindustrie in de VS nog geen 20% is. We behandelen onze mensen op de best mogelijke manier.” [2:09:16-2:13:15 min.]
* UFCW4:
– Dhr. Haagsema (Haaksema?) (aandeelhouder).
Niet alleen de klant staat centraal, maar ook de aandeelhouder. En dat is nu niet op correcte wijze gebeurd, vooral van de kant van voorzitter Dahan. “Ik heb als aandeelhouder niet altijd de transparantie gemerkt die bij een aantal vraagstukken past. Ik heb een aantal mensen gehoord uit de VS die in de werknemerssfeer zitten en ik wil niet op voorhand zeggen dat zij gelijk hebben, maar ik vind wel dat deze zaak hier besproken kan worden als het hen hoog zit. En dan vind ik ook dat er op een correcte wijze moet worden geantwoord. En als u zelfs tegen iemand van de VBDO durft te zeggen ‘U weet niet waarover u praat’ dan vind ik dat niet correct [applaus]. Alleen al om deze reden wil ik als stemverklaring uitspreken tegen het verslag van de Raad van Commissarissen te stemmen. [commentaar: daarover kan niet worden gestemd]. Oh, dan kan ik daar dus geen stemverklaring over afleggen…”. [2:13:00-2:15:08 min.]
– Kris Douma (namens MN Services en zo’n 20 pensioenfondsen).
“Wij gaan als institutionele investeerders de hele wereld over om met ondernemingen te spreken waarvan we vinden dat er iets niet in orde is (omdat de Nederlandse pensioengerechtigden dat belangrijk vinden). En dan is er plotseling een Nederlandse onderneming die geconfronteerd wordt met een kwestie over het niet naleven van fundamentele arbeidsrechten. Het gaat niet om de vraag of de onderneming mensen moet stimuleren lid te worden van een bond, maar het gaat over respect voor een vrije keuze”. De organisaties die hij vertegenwoordigt hebben het afgelopen jaar intensieve gesprekken gevoerd met het concern over (oud en nieuw) overduidelijk intimiderend materiaal dat hen onder ogen kwam (zoals brieven, maar ook billboards bij de ingang van winkels). “Dus, meneer Dahan, u kunt nu niet zeggen dat we niet weten waarover we het hebben”.
“Van dhr. Heijmans van den Bergh hoorden we dat er verandering is opgetreden in het gedrag van de Carlisle-leiding. Dus u erkent in zekere zin dat daar zaken hebben plaatsgevonden die niet op uw radarscreen stonden en waarvan u zegt ‘Dat willen we eigenlijk niet, we willen een andere toon aanslaan’. Waarom kunt u nu niet in deze vergadering aangeven dat er inderdaad situaties voorgevallen zijn die door werknemers als intimiderend ervaren zijn en dat u daarvoor de garantie geeft dat dat niet meer zal gebeuren en dat mensen inderdaad in vrijheid kunnen beslissen of ze lid van een vakbond willen worden en vakbondsverkiezingen in de VS willen hebben?”
Dahan herhaalde dat er kanalen zijn voor het indienen van klachten en dat hij bereid is materiaal met die suggestie in ontvangst te nemen. “Het is onze taak en onze plicht daarnaar te kijken, maar er bestaat bij de Ahold-leiding geen enkele twijfel over ons beleid en de uitvoering daarvan. Het is allemaal in overeenkomstig met wet- en regelgeving.”
Hijmans van den Bergh: “Meneer Douma, we hebben elkaar deze week al een uur gesproken en ik denk dat het altijd goed is om met elkaar in gesprek te zijn. Wellicht is er nu langs elkaar heen gepraat in deze vergadering. Ahold houdt zich aan de regels en handelt niet in strijd met internationale verdragen en schendt niet de vrijheid van associatie. Dit is ok zo bij onze Code of Conduct”. van den Bergh wees erop dat de “manier van communiceren” per land verschilt en dat die anders is in de VS dan in Europa. “Wij zijn een Nederlandse vennootschap met stakeholders in Nederland en andere delen van de wereld en vinden het van belang dat de wijze waarop gecommuniceerd wordt dus ook bij ons past. De brief waar u naar verwees, is een brief van een aantal jaar geleden, en die brief was niet in strijd met enige wet of regelgeving. Maar als we kijken naar de wijze waarop we als Europese, Nederlandse vennootschap communiceren, heb ik gezegd: laten we de communicatie nu zo doen zoals wij die ook in Nederland gewend zijn. Dat is het enige punt”. Hij herhaalde dat Ahold zou staan voor al haar 218.000 werknemers (waarvan meer dan 70.000 in de VS) en dat de suggestie van werknemersonvriendelijkheid of anti-vakbondsgezindheid niet van toepassing zijn. “Wij blijven graag in gesprek en respecteren de wet”.
* UFCW5:
– Dhr. Kijner (namens de Vereniging van Effecten Bezitters VEB).
De VEB is positief over de bereikte resulaten en optimistisch over de gevolgde strategie, maar ook kritisch ten aanzien de rol van dhr. Dahan vandaag. “Er was natuurlijk een wat zure saus over deze mogelijk positieve vergadering vanwege allerlei kritische kantetekeningen vanuit de vakbonden. Ik kan moeilijk beoordelen of ze gelijk hebben of niet. Wat ik wel kan beoordelen is dat er door Dahan op het gebied van communicatie en werkgelegenheidsonderwerpen soms wat onhandig werd gepareerd. En dat was ook helemaal niet nodig, want hij is zeer intelligent en ervaren en moet in staat zijn om kritische vragen in goede banen te geleiden. Daarbij was het antwoord richting de eerste vertegenwoordiger van de VBDO niet gepast. Het is een principieel standpunt van de VEB dat u verantwoording aflegt aan de aandeelhouders en niet omgekeerd.”
>> [2:48:20 min] Dahan: “Ik bied mijn excuus aan de heer van de VBDO wegens mijn wat snelle reactie naar hem. Verder vraag ik uw begrip voor het feit dat dit het derde jaar is dat we de hele opvoering hebben. Ten derde: ik heb 20 jaar in de VS gewerkt. Dat wat eerder werd gezegd door Lodewijk (Hijmans van den Bergh) over verschillende communicatiemanieren en verschillende relatiemodellen, daarmee heb ik ervaring. Ik neem aan dat u ook weet dat er altijd een strijd is tussen aan de ene kant het opdringen door de vakbonden en aan de andere kant – als het even kan – het voorkomen daarvan door het management. Dat is onderdeel van het spel in de VS. U moet ook weten dat het voor Ahold of andere retailbedrijven veel uitmaakt of men wat betreft het personeel werkt onder een contract met vakbonden of niet, wanneer u gaat kijken welke kosten dat voor een bedrijf als het onze met zich meebrengt. De opbrengst is het zelfde voor iedereen. Je kunt niet zomaar je prijs vrij bepalen. Wat aan de kostenkant gebeurd is, bepaalt het verschil tussen het ene en het andere bedrijf. Er zijn bedrijven die ons het leven heel erg zuur maken, bijvoorbeeld het grote Wal-Mart die in geen van zijn vestigingen in de VS een vakbond toelaat. Ik zou bijna zeggen, uitgaande van wat u vandaag heeft gehoord: wij hebben 270.000 (hij bedoelt waarschijnlijk: 218.000) mensen bij elkaar waarvan er 70.00 bij een vakbond horen. We zijn wat dat betreft redelijk ….. [onverstaanbaar]. Maar ik denk dat de vakbonden beter hun tijd kunnen benutten om te trachten andere bedrijven – zoals Wal-Mart – onder druk te zetten. Dus ik geef mijn reactie op basis van mijn beleving in deze materie in de VS. Ik geef van harte toe dat ik van tijd tot tijd wat over reageer en ik bied daarom mijn excuus aan aan die meneer.“
– Dhr. Spanjer (aandeelhouder).
“U legde net uit hoe de vakbond in de VS werkt. Waarom vertelt u ons dit pas aan het eind en niet zodra de eerste Amerikaan daarover begint? Van zo en zo werkt het in de VS en dat en dat is de struktuur? Waarom speelt u dit niet door naar uw CFO (Corporate Finance Officer) in de VS, cq. het platform waar dan dat adres is. In plaats daarvan zegt u nu: “Ja, ik moet hier al drie jaar over zitten.” Kunt u niet volgend jaar tegen uw Amerika-vertegenwoordiger zeggen, “Ja joh, dat probleem moet jij oplossen”?
Dahan: “Dank u, u kunt nu dus [over mijn benoeming[ stemmen en dan kunt u allemaal tegenstemmen, hi hi hi”. [2:51:10(2:51:59)-2:52:59 min.]
– Onbekende aandeelhoudster reageert na een compliment aan Ahold door een andere investeerder en het daarop volgende dankwoord door Dahan:
“Mag ik even wat zeggen? Ik vind dat er toch iets respectvoller gesproken mag worden over de mensen die uit Amerika gekomen zijn om hun zorgen te uiten en dat er niet gezegd moet worden ‘U had die reis niet hoeven maken’. Het was terecht dat ze hier zijn gekomen!” [Applaus]
Dahan spreekt vervolgens de mensen uit de VS aan en dankt hen voor hun komst. Hij zegt te hopen dat ze hen de volgende keer beter zullen kunnen leren kennen en belooft hen dan uit te nodigen voor een diner. “Het was geenszins de bedoeling om onaardig tegen u te zijn en dat menen we niet persoonlijk. Maar er waren gewoon dingen die gezegd moesten worden aan beide kanten. Naast het onderwerp dat we hebben besproken, wil ik zeggen dat u zeer welkom bent in dit land en ik hoop u de volgende keer weer te zien.” [3:26:35-3:27:47 min.]
* CIW:
– Marijke Bijl (namens aandeelhouder Van Vlaanderen, ook namens de Coalition of Immokalee Workers (bond van tomatenplukkers in Florida), werkzaam voor OKIA).
“Voor de aandeelhoudersvergadering van vorig jaar reisde Lucas Benítez, landarbeider en mensenrechtenleider uit de Verenigde Staten, hier naar toe om te vragen waarom Ahold weigert om aan het Fair Food Programma deel te nemen van de tomatenindustrie van Florida, waarom Ahold weigert de premie voor een eerlijker loon te betalen dat andere belangrijke voedingsmiddelenbedrijven zoals McDonalds, Burger King, en Subway al wel betalen, en waarom Ahold daarmee weigert om zijn inkopen te verbinden aan de ondersteuning van hogere arbeidsnormen voor de werkers in zijn aanvoerketen.
Lucas Benitez kon hier vandaag niet zijn, omdat – uit frustratie van de werkers over Ahold’s claims van “permanente dialoog” die niets anders dan retoriek bleken te zijn – de landarbeiders op dit moment in Landover staan bij het hoofdkantoor van Ahold’s dochter Giant Food, om samen met andere werknemers, religieuze prominenten, studenten en klanten deze vragen in een publiek protest voor te leggen.
Afgelopen donderdag protesteerden werknemers en hun bondgenoten bij de kantoren van de andere Ahold-dochter Stop-and-Shop in Massachusetts, waar vertegenwoordigers van het bedrijf weigerden in gesprek te gaan met hun leiders. Hetzelfde gebeurde vrijdag bij het VS-hoofdkantoor van Ahold in Carlisle, Pennsylvania. Zaterdag en zondag protesteerden werknemers en hun bondgenoten bij winkels van Ahold in Philadelphia en New York. Mijn vraag is dezelfde als in de Verenigde Staten op straat geroepen wordt en in de pers gesteld wordt: wanneer gaat Ahold deelnemen aan het Fair Food Programma?
De direct vergelijkbare concurrent, de in Duitse handen zijnde supermarktketen Trader Joe’s is toegetreden tot het programma. Waarom weigert Ahold zijn inzet voor maatschappelijk verantwoord ondernemen waar te maken door niet te doen wat andere ethische bedrijven al aan het doen zijn?
Ik mag hier nog aan toevoegen dat vanuit Nederland en elders in Europa deze kwestie op de voet gevolgd wordt; ook hier (in Nederland) is het verzekeren van fatsoenlijk arbeidsnormen in de keten nog onvoldoende waargemaakt. Een fair food programma waar de werkers zelf een stem in hebben, en waar een premie voor een eerlijk loon in is vastgelegd, moet voor de grote retailers een vanzelfsprekende zaak worden. Daarom wordt ook vanuit hier gevraagd: waarom neemt Ahold geen deel aan het Fair-Food programma in Florida?”
Hijmans van den Bergh: We hebben hier vorig jaar vrij uitgebreid over gesproken en ik ga dat nu niet helemaal herhalen, want u kent de disussie daarover. Begin 2010 hebben wij de inkoop van tomaten uit dat gebied geschorst omdat er geruchten waren over misstanden en we hebben toen uitgebreid onderzoek gedaan. De uitkomst daarvan was dat die misstanden er niet waren. We zijn toen ook uitgebreid in overleg gegaan, in overstemming met onze verantwoordelijkheid, om ervoor te zorgen dat alle telers aan onze “Standards of Engagement” (leverantie-eisen) zouden voldoen. Dat doen ze. U weet ook, en de gast van vorig jaar weet dat ook, dat er toen uitgebreid bezoek is geweest – en er zijn regelmatig bezoeken en gesprekken. Daarna hebben de telers zich aangesloten bij de Code of Conduct van de CIW die u vertegenwoordigt. De suggestie dat wij op dit punt recht tegenover elkaar zouden staan, is dus niet helemaal juist. Het enige waarover we een verschil van mening hebben is het volgende: naast de Code of Conduct waar de telers bij zijn aangelsoten en naast het feit dat de telers onze Standards of Engagement hebben geaccepteerd, heeft de CIW ook een ‘Penny-per-Pound’ Program waarover u het kennelijk had toen u sprak over een Fair Food Program. Daar doen wij niet aan mee en de reden daarvoor – en dat heb ik ook vorig jaar aangegeven – is dat wij ‘fair market’-prijzen betalen. Wij willen niet rechtstreeks in contract treden met de werknemers, want die hebben een verhouding met de telers. Dus hoewel we niet aan het ‘Penny-per-Pound’ Programma meedoen, is er wel degelijk zo dat de telers waarvan wij afnemen voldoen aan onze Standards of Engagement en mede daardoor voldoen ze ook aan uw Code of Conduct. We blijven dat in de gaten houden en er is ook dit jaar weer een onderzoek geweest om te kijken hoe het daar gaat en dat is wat ons betreft een continuum.”
Bijl: “Er is inderdaad door Ahold een brief geschreven waarin wordt gesteld dat er ‘fair market’-prijzen worden betaald en dat er met telers is gesproken. Een van de problemen is echter dat dit niet inzichtelijk is; het is niet openbaar. Verder is onduidelijk wat ‘fair market’-prijzen zijn. U weet, net als iedereen hier, dat miljardenbedrijven als Ahold door hun grote inkoopmacht een grote stem hebben in het verlagen van de prijzen bij aanbieders. Die inkoopmacht zet telers en boeren wereldwijd onder druk, dus daar moet je inzicht in krijgen. Het ‘Penny-per-Pound’ Programm dat onderdeel is van het programm in Florida is juist ingesteld om inzicht te krijgen in die prijzen waardoor een jarenlange onderbetaling van toamtenplukkers hersteld kan worden. Als Ahold niet meedoet aan dat programma, is er geen enkel beeld dat Ahold meedoet aan het herstellen van de jarenlange achterstelling van tomatenplukkers waarbij ook sprake was van zaken van slavernij, maar waarbij veel meer inzet moet worden gepleegd om die omstandigheden te verbeteren. Ahold wees eerder onder anderen ook naar de wet- en regelgeving. De rekenkamer van de VS heeft eerder geconstateerd dat die zwaar onvoldoende wordt nageleefd en dat de controle daarop zwaar onvoldoende is. Het is daarom van belang dat er heel transparant wordt samengewerkt om in die sector verbetering te brengen.
Dahan onderbreekt haar: “Bedankt, u hebt uw reactie gegeven en iedereen is nu helemaal op de hoogte van dit onderwerp….”
[1:50:49 – 1:58:32 min.]
* FNV1:
– Marcel Nuijten (bestuurder van FNV Bondgenoten, namens FNV BG en een particuliere investeerder).
“In Nederland loopt het aantal onzekere contracten (eufemistisch: flex-contracten, zoals tijdelijke en parttime contracten, en ‘uitzendcontracten met een A-fase’ ofwel voor dagloners) behoorlijk uit de hand: eenderde van de arbeiders werkt nu op basis van dit soort contracten. Albert Heijn is daar eens schoolvoorbeeld van en daar maken wij ons zorgen over. Tweederde van de supermarktmedewerkers en eenderde van de distributiecentramedewerkers werkt op een tijdelijk contract. En 40-50% van de medewerkers van de distributiecentra op de werkvloer zijn dagloner. Dat gaat ten koste van de kwaliteit van bedrijf en banen. Dat verdraagt zich niet met het maatschappelijk verantwoord ondernemen waar de onderneming zegt voor te staan. Duurzaamheid betekent volgens ons ook duurzame banen. We kunnen ons niet voorstellen dat investeerders willen blijven investeren in een onderneming die kiest voor zo’n sterk doorgeschoten flexibiliserings- en dus weinig duurzaam personeelsbeleid. Als eerste verzoeken we de Raad van Bestuur ervoor te zorgen dat de cao-afspraken over het volume uitzendkrachten worden nageleefd door Albert Heijn. Want een afspraak is een afspraak en die afspraken staan er 5 jaar in. Volgende week staan we inderdaad voor de rechter in een kort geding over deze kwestie. Als tweede vragen wij om met de vakbonden afspraken te maken om de negatieve en weinig duurzame trend qua personeelsbeleid te keren en om te zorgen voor voldoende vaste banen die werknemers een voldoende inkomen opleveren en waarmee ze hun gezinnen kunnen onderhouden. In plaats van – zoals nu – het inruilen van vaste banen door tijdelijke, parttime baantjes.”
Boer: “Dank u wel meneer Nuijten. Het is jammer dat u daarvoor de rechtszaal opzoekt. In de afgelopen tijd hebben ook wij getracht om in een goed en duurzaam overleg met u en uw vakbond te treden over de kwaliteitsagenda voor de distributie – waar uw collega’s van de CNV overigens wel zijn blijven zitten. We vinden het ook jammer dat u gedurende de afspraken die we vorig jaar hebben gemaakt, inmiddels een andere weg bent gaan bewandelen. Als voorzitter van de Raad van Bestuur hoop ik, dat u en Albert Heijn weer aan tafel gaat zitten om verder te praten over de kwaliteitsagenda. Ten aanzien van flexibilisering van de arbeid, dat hoort bij de huidige wereld. Laten we eerlijk zijn, er zijn heel veel mensen die flexibel willen werken. Die op andere manieren hun inkomen willen aanvullen. Het is ook niet zo dat parttime werken de uitzondering is. Juist in onze branche is dat een middel om veel mensen aan het werk te hebben en om voor veel mensen om een inkomen te genereren. Ik hoop met alle recht dat u met uw vakbond weer aan tafel gaat zitten om de kwaliteitsagenda opnieuw aan de orde te stellen.”
Nuijten: “Ik vind het vervelend om te moeten zeggen, maar voor het CNV dat nog steeds aan tafel is blijven zitten, geldt blijkbaar dat ze op dit moment niet tot afspraken kunnen komen en tot dezelfde conclusie komen als wij. Dat is heel jammer en liever komen wij er ook in onderling overleg uit. Maar praten en blijven praten zonder dat het iets oplevert, dat kan niet; op een gegeven moment moeten we zaken met elkaar kunnen doen. En flexibiliteit? Wij zijn niet tegen flexibiliteit, dat weet de uitzendbranche ook. Wij zijn niet tegen dat soort opstapbanen voor jongeren die daarmee werkervaring opdoen. Wij vinden alleen dat het te ver doorgeschoten is en we menen zelfs dat de slechte prestaties van Nederland als het gaat om economische groei mede daaraan te wijten is.” [2:16:05-2:21:48]
* FNV2:
– Harold Ferrier (namens kadergroep FNV, werkzaam bij het Landelijk Vers Centrum Albert Heijn in Nieuwegein).
Mijn vraag gaat over medezeggenschap bij Albert heijn. Vindt de Raad van Bestuur het normaal dat 1/3e van de zetels van de Ondernemingsraad van Albert Heijn wordt bezet door vertegenoordigers van het management en leidinggevenden? De werknemers zijn slechts voor 1/3e deel in de OR vertegenwoordigd, hoewel elke afgevaardigde gemiddeld 12000 werknemers vertegenwoordigt. Vindt de Raad van bestuur dat dit recht doet aan de bedoeling van de Nederlandse wet op de Ondernemingsraad en aan de werknemersparticipatie? Wat denkt de Raad van Bestuur te ondernemen richting het Nederlandse management van AH om er voor te zorgen dat de Nederlandse wet op de Ondernemingsraden wordt nageleefd en recht wordt gedaan?
Hijmans van den Bergh: “Volgens mij is hier duidelijkheid over zowel uw ondernemingsraad als binnen ons als bedrijf. Binnen ons bedrijf en binnen Ahold Nederland is er een discussie geweest over de samenstelling van de ondernemingsraad, wij volgen dat en ondersteunen dat”. [1:48:30-1:50:40]
* VBDO:
– Marcel van der Velden (Vereniging Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling, VBDO).
“In 2011 heeft de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) een aantal richtlijnen voor multinationals herzien en ook een hoofdstuk toegevoegd over mensenrechten dat overeen komt met de nieuwe Guiding Principles on Business and Human Rights van de VN Human Rights Council. Op 6 juni 2011 hebben heel veel bedrijven (landen?) dat hoofdstuk ondersteund. De herziene richtlijnen zullen er onder andere voor zorgen dat bedrijven in toenemende mate de direkte impact die ze hebben op mensenrechten (zoals Ahold die ook heeft) kan laten zien. Niet alleen van de eigen activiteiten maar ook van de activiteiten die worden ontplooid door hun leveranciers. Vorig jaar heb ik begrepen dat Ahold zo’n 6000 leveranciers heeft en daaran zijn er door Ahold 565 geïdentificeerd als ‘hoge risico’-leveranciers. Van die ‘hoge risico’-leveranciers hebben ongeveer 111 een audit ontvangen. Dan blijft er nog 80% over; 454 leveranciers moeten nog ge-audit worden tegen die mensenrechtenrichtlijnen van de VN. Mijn vraag is: in hoeverre spelen de mensenrechtenrichtlijnen en met de herziene richtlijnen van de VN een rol in deze audit, en gaat Ahold de overige 454 bedrijven nog audit-ten tegen deze richtlijn?”
Hijmans van den Bergh: “Zoals u weet heeft ons beleid een gelaagde aanpak. De eerste laag zijn de Standards of Engagement. We verwachten van al onze aanbieders dat ze daaraan voldoen. Daarnaast hanteren we in de zogenaamde “high risk”-landen in overeenstemming met een aantal VN-resoluties een aantal extra maatregelen. Daar gaan we een stap verder in termen van ‘social compliance’. En zoals u in ons duurzaamheidsrapport heeft kunnen lezen, hebben wij daar in 2010 een target voor gesteld. Een van de targets is, dat we aan het eind van dit jaar in al die “high risk”-landen al onze aanbieders willen hebben bekeken op ‘compliance’ met speciale BSCI-richtlijnen (Business Social Compliance Initiative), om ze in een audit programm te krijgen. Dat is een complexe zaak omdat de supplychain erg complex is. De eerste stap daarbij is om in kaart te brengen hoe die aanvoerketen in elkaar steekt, terug naar de last stage of production. Dat is een omvangrijk werk, omvangrijker dan wij dachten en dan menigeen denkt. We hebben er daarom hulp van buitenaf voor ingeroepen. We verwachten dat dat programma in de loop van dit jaar is afgerond en dat we dan onze aanvoerketen in dat detail in kaart hebben. Daarbij sluit vervolgens de ‘social compliance’ aan. Dat we ervoor zorgen dat we dat certificatieprogramma in werking stellen. En dat daar waar er situaties zijn die niet in overeenstemming zijn met de BSCI-richtlijnen om afspraken te maken om ze daarmee wel in lijn te krijgen. Het doel is niet om aanbieders te zeggen u bent goed, u bent niet goed, maar om ze ‘engagen’ en ervoor te zorgen dat je certificatie op termijn allemaal gaat krijgen. We zijn er druk mee bezig; het is een uitdaging. We hebben in ons rapport open gezegd waar we nu staan en we maken er vooruitgang mee. Ik weet niet of we het doel 100% gaan halen voor het eind van dit jaar. Van belang is dat we de aanvoerketen in kaart brengen, dat we het programm in gaan vullen en we daadwerkelijk met al die aanbieders in gesprek gaan op basis van die BSCI-richtlijnen”. [2:00:34-2:05:09]
Audio:
UFCW1
UFCW2
UFCW3
UFCW4
UFCW5
CIW
FNV1
FNV2
VBDO
Bronnen:
– Audio van jaarverslag (NL en ENG) is te vinden op deze webpagina onder ‘Opties’ en ‘Download MP3’
– “Aandeelhoudersvergadering 2012“
– “2011: A year in review – We’re reshaping retail – Ahold“
– “Our six strategic pillars“
Meer lezen:
– “Actie bij jaarvergadering aandeelhouders Ahold,” FNV Bondgenoten, 17 april 2012
– “Ava Ahold gedomineerd door vakbondsperikelen,” Telegraaf 17 april 2012
– “VA Supermarket Workers Take Struggle for Union to Amsterdam,” UFCW, 18 april 2012
– “2012 Northeast Tour: Boston,” CIW Online, 12 april 2012″
(aktie bij Ahold’s hoofdkantoor in Quincy, Massachusetts)
– “2012 Northeast Tour, Carlisle, PA,” CIW Online, 13 april 2012″
(aktie bij Ahold’s hoofdkantoor in Carlisle, Pennsylvania)
– “Vakbondsvijandige Ahold-top wuift klachten werknemers en landarbeiders weg (met audio van jaarvergadering),” Supermacht, 24 april 2011
– “Tomatenplukkers Ahold“
– “Campaign for Fair Food“
Zie verder ook:
– “Employee Free Choice Act”
– “BSCI Code of Conduct – A common code for greater progress.”
– “Revised OECD Guidelines State that “Respect for Human Rights is the Global Standard of Expected Conduct” for Companies“
– Ahold’s “Standards of Engagement”
– Ahold’s “Code of Conduct”
(verkorte weblink: https://www.supermacht.nl/?p=502)