"In februari 2003 stort het
Ahold-imperium met een donderend geraas in. Fraude, mismanagement,
misleiding, slecht toezicht: in de daaropvolgende negen maanden wordt
het bedrijf binnenstebuiten gekeerd en constateren onderzoekers 400
boekhoudkundige onregelmatigheden, bovendien is er bijna een miljard
euro aan winst zoek. Beleggers hebben dan al een veelvoud verloren."
Aldus Jeroen Smit bij de beschrijving van zijn boek "Het drama
Ahold" [*]
Ahold wilde onder leiding van de nieuwe
topman Ven der Hoeven de grootste supermarktketen van de wereld
worden. Maar het concern raakte in de problemen toen in 2003 bleek
dat er bij Aholds Amerikaanse dochter US Foodservice was geknoeid met
kortingen. De pot met geld was op door vele recente overnames en het
vertrouwen van aandeelhouders en leveranciers zou een stevige duw
krijgen als dit naar buiten zou komen zonder dat Ahold aanvullende
leningen en garanties van grote banken zou krijgen. Een poging om de
goedkeuring hiervoor af te dwingen van huis-accountant
Deloitte-Touche-Tohmatsu liep uit op het naar buiten komen van een
ander schandaal à la Enron.
In het begin van dit decennium
schroefde de Ahold-top de omzet- en winstcijfers van het concern
bewust enorm op door de winst en omzet van de buitenlandse bedrijven
waarmee een joint-venture (samenwerkingsverband) was aangegaan, mee
te tellen in zijn jaaroverzichten. Deze rekenmethode ('consolidatie')
was toegestaan volgens de Nederlandse accountancy-regels. Door de
toenemende belangen van het concern in de VS moest ook daar worden
voldaan aan de regels. Dit betekent dat het bedrijf moest aantonen
dat het de zeggenschap heeft in de buitenlandse bedrijven die werden
overgenomen of waarmee samenwerkingsverbanden werden aangegaan.
Het lukte echter niet om
Deloitte-Touche-Tohmatsu ervan te overtuigen dat Ahold het
meerderheidsbelang had bij joint-ventures in ondermeer Argentinië,
Brazilië en Scandinavië. Eerder had de top een serie zogenaamde
side-letters (aanvullingen op de aandeelhoudersovereenkomst) aan
Deloitte getoond om de accountants tevreden te stellen. Maar andere
brieven van dezelfde zakenpartners, waarin die zeggenschap weer werd
ontkend, had Deloitte nooit onder onder ogen gehad.
En dat kwam in 2003 naar buiten. Reden
genoeg om de CEO's voor de rechter te dagen.
Het Gerechtshof veroordeelde drie van
de vier CEO's met relatief lage boetes, voorwaardelijke
gevangenisstraffen en (voor een van hen) een geringe werkstraf. De
vierde werd vrijgesproken.
Jarenlang ontvingen de bestuurders van
Ahold vette salarissen, aandelenpaketten en bonussen, en nu komen ze
eraf met een lage boete en voorwaardelijke straffen. Is dit
klassejustitie of zijn de rechters bang om bestuurders te hard aan te
pakken?
Het AD houdt op haar website een
enquete over de uitspraak onder de titel "Boete voor ex-topman
Ahold gelijk aan vrijspraak". Mee (on)een)? Iedereen kan stemmen
op
http://www.ad.nl/commentaar/2954884/Boete_voor_extopman_Ahold_gelijk_aan_vrijspraak.html
Noot:
[*] Dit (uitstekende) boek gaat over de
geschiedenis van Ahold/Albert Heijn en de achtergronden bij het
financiele schandaal. Meer hierover:
http://www.jeroensmitenzo.nl/hetdramaahold.html.
Bronnen:
– "Ex-topman
Ahold krijgt geldboete," door Sander Voormolen, NRC, 28
januari 2009.
– "Reconstructie
Ahold-zaak," NRC, 11 september 2008.
– "Publiek
wacht zes jaar op ontknoping Aholdzaak," door Rik Winkel,
FD, 28 januari 2009.
– "Deloitte
wint slag Ahold-zaak," FD, 8 januari 2009.